مدیران مسئول و صاحبان امتیاز روزنامه‌ها بیش از هر زمان دیگری نسبت به وضعیت مالی رسانه‌های کاغذی ابراز نگرانی می‌کنند. از طرفی بروز ویروس کرونا و کاهش رفت وآمد‌ها موجب کاهش فروش روزنامه‌ها و درنتیجه کاهش درآمد آن‌ها شده است، همین امر نیز موجب شده تا برخی از رسانه‌ها به این بهانه بخشی از نیرو‌های خود را تعدیل کنند. از سوی دیگر برخی معتقدند که هزینه تمام شده روزنامه کمتر از سودآوری بسیاری از این رسانه‌ها است.
هزینه‌های تمام شده برای چاپ هر صفحه روزنامه، شامل هزینه تولید محتوا و هزینه‌های چاپ می‌شود. البته این هزینه‌ها در روزنامه‌ها یکسان نیست و بیشتر این اختلاف قیمت در هزینه‌های تولید محتوا است. مثلا برخی از روزنامه‌ها هر صفحه را به یک خبرنگار و یک دبیر می‌سپارند و در برخی نیز این صفحه ممکن است به ۴ تا ۶ نفر هم سپرده شود. به همین دلیل هزینه تمام شده صفحه نسبت به روزنامه‌های دیگر بیشتر خواهد شد.
براساس اخبار منتشر شده، قیمت هر کیلو کاغذ در بازار آزاد طی روز‌های گذشته به ۹ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده است که نشان دهنده روند کاهشی نسبت به ماه‌های گذشته است.
در حال حاضر بیشتر روزنامه‌های کشور ۱۶ صفحه‌ای منتشر می‌شوند و هر کدام از این روزنامه‌ها بین ۷۰ تا ۸۰ گرم وزن دارند که بین ۱۲۰ تا ۱۲۲ تومان هزینه تمام شده کاغذ در ابتدا برای هر صفحه روزنامه محاسبه می‌شود.
به جز هزینه کاغذ، برای هر صفحه نیز مبلغ ۳۰ تا ۴۰ تومان هزینه چاپ درنظر گرفته می‌شود. با این حال علاوه بر این هزینه ها، تولید محتوا نیز بر این مبلغ افزوده می‌شود.
هزینه تولید محتوای هر صفحه روزنامه چقدر است؟
یکی از اعضای تحریریه روزنامه شرق تعداد خبرنگاران ودبیرانی که این روزنامه ۱۶ صفحه‌ای را تولید می‌کنند، ۳۵ نفر اعلام کرد. البته علاوه بر این ۳۵ نفر، ۱۵ نفر دیگر، کار صفحه آرایی، حروف چینی و امور اجرایی روزنامه را برعهده دارند.
دستمزد دبیران صفحه در این روزنامه در حال حاضر ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و خبرنگاران این صفحه ها نیز به شکل متوسط ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند، که این رقم با توجه به وضعیت تاهل و تعداد فرزندان متغیر است. اما به شکل متوسط تمامی کارکنان این روزنامه در ماه حدود ۱۵۰ میلیون تومان دستمزد دریافت می‌کنند و حدود ۴۷ میلیون تومان بیمه پرداخت می‌شود.
با این وجود با یک محاسبه سرانگشتی هزینه تولید محتوا برای هر صفحه در روزنامه شرق حدود ۱۳ میلیون تومان است.
روزنامه هفت صبح نیز، ۲۰ نفر تحریریه، ۹ نفر آتلیه و فنی و ۴ نفر دیگر عوامل اجرایی دارد. اعضای تحریریه در این روزنامه به شکل متوسط ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان دستمزد دریافت می‌کنند. دبیران سرویس ۲ میلیون و ۸۰۰ تا ۳ میلیون ۲۰۰ هزار تومان و خبرنگاران بین ۲ میلیون و ۳۰۰ تا دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند.
در مجموع ۳۲ نفر در این روزنامه مشغول به کار هستند که در ماه به شکل متوسط ۸۳ میلیون تومان دستمزد و ۲۵ میلیون تومان بیمه پرداخت می‌شود و هزینه تولید محتوای برای هر صفحه در ماه حدود ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است.
در روزنامه شهروند نیز حدود ۵۰ نفر اعضای تحریریه، صفحه آرا، فنی و اجرایی مشغول به کار هستند. دستمزد دبیران سرویس بین ۴ تا ۴ میلیون ۵۰۰ هزار تومان و دستمزد خبرنگاران بین ۲ میلیون و ۵۰۰ تا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است.
روزنامه ۱۶ صفحه‌ای شهروند، ماهیانه ۱۵۰ میلیون دستمزد و ۳۸ میلیون حق بیمه پرداخت می‌کند که در مجموع هزینه تمام شده تولید محتوا برای هر صفحه درماه حدود ۱۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است.
هزینه تمام شده تولید محتوا در روزنامه آفتاب یزد نیز به ازای هر فرد ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. در این روزنامه ۳۰ تا ۳۵ نفر تحریریه و عوامل اجرایی حضور دارند که به شکل متوسط ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.
با این وجود از میزان تیراژ رسانه‌های مطرح کشور روبه روز کاسته می‌شود. براساس اطلاعات غیر رسمی تیراژ روزنامه‌های مطرح خصوصی به کمتر از ۱۶ هزار نسخه و تیراژ روزنامه‌های مطرح دولتی به کمتر از ۴۰ هزار نسخه و در برخی به ۳ هزار نسخه رسیده است که البته حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد نسخه‌های چاپی برگشت می‌خورد.
چرا تیراژ روزنامه ها کاهش یافت؟
سید علیرضا کریمی سردبیر روزنامه آفتاب یزد درباره وضعیت کنونی روزنامه‌های کشور و دلایل کاهش فروش و استقبال مردم از رسانه‌ها مکتوب گفت: “گرچه توسعه پیام رسان‌ها وشبکه‌ها اجتماعی در جهان موجب کاهش محدود تیراژ روزنامه‌ها شده، اما همچنان رسانه‌های مکتوب در جهان همچون “یومیوری شیمبون” در ژاپن و دیگر رسانه‌ها تیراژ چند میلیون نسخه‌ای دارند. ”
وی ادامه داد: ” متاسفانه در کشور ما میزان مطالعه بسیار کاهش یافته است. دیگر کمتر کسی گزارش‌های هزار و ۲۰۰ کلمه‌ای می‌خواند وبیشتر مردم در پیام رسان‌ها و شبکه‌ها اجتماعی به مطالب ۱۰۰ کاراکتری یا به اصطلاح ساندویچی عادت کرده اند، در این زمینه کارشناسان فرهنگی باید موضوع را بررسی کنند. ”
این فعال رسانه‌ای علت دیگر کاهش تیراژ و استقبال مردم را محدودیت رسانه‌ها عنوان کرد. کریمی در این باره گفت: ” اگر فضای رسانه‌ای در کشور باز شود و رسانه‌ها به شکل آزادانه بتوانند به موضوع و مباحث مختلف بپردازند، بدون شک اعتماد عمومی نیز نسبت به رسانه‌ها افزایش می‌یابد. ”
سردبیر روزنامه آفتاب یزد معتقد است که مطبوعات در فضای بسته قرار گرفته و رسانه‌ها دچار سانسور و خودسانسوری هستند.
او همچنین با اشاره به کیفیت برخی روزنامه‌ها هم گفت که برخی تنها به دنبال دریافت یارانه کاغذ هستند و برای همین در این روزنامه‌ها خبری از تحلیل و مقاله و مطالب دسته اول نیست و صرفاً کپی اخبار منتشر شده در خبرگزاری‌ها و سایت هاست. این موضوع باعث دلسردی مردم نسبت به رسانه‌ها می‌شود.