در همین زمینه
اگرچه اکنون مساله برجام مهم ترین چالش بین المللی ایران و آمریکا است اما با افزایش تنش در خاورمیانه و رقابت بین پوتین و بایدن، احتمالا نزدیکی روسیه به ایران بیشتر شود.به گزارش خبر فوری، در حالیکه مقامات اکثر کشورها حتی بنیامین نتانیاهو به جو بایدن تبریک گفته و پیروزی او در انتخابات را پذیرفته‌اند، ولادیمیرپوتین هنوز به بایدن تبریک نگفته است.
بسیاری معتقدند پوتین هنوز امید دارد که در کاخ سفید اتفاقاتی بیفتد و رئیس جمهور مورد نظرش ۴ سال دیگر قدرت را در دست داشته باشد. اما به راستی چرا انتخابات آمریکا انقدر برای پوتین مهم است؟
در این گزارش به این موضوع می‌پردازیم.
خرس غول‌پیکری که آمریکا را به وحشت انداخت
روزگاری پوتین کشور ضعیف اما پهناوری را از بوریس یلتسین تحویل گرفت. در آن زمان آمریکا هنوز روسیه نوپا را جدی نمی‌گرفت. حدود یک دهه سال گذشت و غرب ناگهان خود را با یک خرس بزرگ مواجه دید. از آن زمان تا عصر ترامپ، روسیه بزرگترین دشمن امنیتی و نظامی آمریکا تلقی شده است.
این تقابل با دیگری اما در زمان ترامپ تغییر کرد. دونالد ترامپ که قصد داشت همه چیز آمریکا را تغییر دهد سعی کرد یک چرخش تاریخی از روسیه به چین داشته باشد. او بزرگترین دشمن امنیتی و سیاسی- اقتصادی و به عبارتی، “دیگری بزرگ” آمریکا را چین دانست نه روسیه‌ی پوتین. ترامپ با سیاست خارجی خاص خود دست روس‌ها را به خصوص در عرصه بین المللی باز گذاشت. عمق استراتژیک روسیه در این سال‌ها بالارفت و آنها به جز شرق اروپا در خاورمیانه وشمال آفریقا نیز نفوذ یافتند. همچنین ترامپ با جدایی‌اش از متحدان اروپایی، اثر تحریم‌های اقتصادی علیه پوتین را کمرنگ کرد.
جو بایدن؛ خاطره‌ای که نشان از دشمنی دارد
معادله فوق الذکر بدون شک با ورود جو بایدن به کاخ سفید تغییر می‌کند. الجزیره قطر در گزارشی به این موضوع پرداخته است. نویسنده این مقاله معتقد است جو بایدن از همان ابتدا زیاد به پوتین و روس‌ها علاقه نداشته است. الجزیره از اولین دیدار حضوری پوتین و بایدن یاد می‌کند که بایدن در آن دیدار به پوتین گفته بود: “خیلی عجیب است. وقتی به چشم‌هایت نگاه می‌کنم گویی هیچ روحی نداری”. پوتین هم لبخند زده بود و گفته بود: “ما همدیگر را به خوبی درک میکنیم”.
بایدن و بازگشت سیاست روسیه هراسی
با قدرت گیری باراک اوباما، سیاست ضدیت با روسیه اوج گرفت و وارد تقابل‌های منطقه‌ای شد. دو مساله اوکراین و شرق و اروپا و سوریه و خاورمیانه به مهم‌ترین محل درگیری آمریکا و روسیه تبدیل شدند. همچنین حمایت روسیه از ایران و نیروهای ژنرال حفتر در لیبی باعث شد که اختلافات باراک اوباما و پوتین به اوج برسد.
حالا جو بایدن به عنوان معاون سابق اوباما وارد کاخ سفید شده است. او سیاست‌های ضد چینی ترامپ را تعدیل کرده و به شدت دنبال آن است که روسیه را محدود کند. استراتژی سنتی سیاست خارجی آمریکا بازگشته است و بایدن به دنبال تحقق آن است.
جو بایدن در طول مبارزات انتخاباتی و قبل از آن بارها به روسیه تاخته است. هدف او همواره زدودن ترامپیسم بوده و او مهم‌ترین مصداق ترامپیسم را پوتین می‌داند. دموکرات‌ها همواره معتقد بودند که پوتین در پشت پرده، باعث پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ شد. این مساله هرچند اثبات نشده اما روحیه ضد روسی دموکرات‌ها را تقویت کرده است.
این روحیه در این مدت نیز به شدت در فعل و قول بایدن جلوه کرده است. به طور مثال، بایدن مدتی پیش گفته بود هدفش در سیاست خارجی مقابله با حاکمان جباری مانند پوتین است. همچنین او روسیه را “بزرگترین تهدید امنیتی” برای آمریکا خواند. بایدن در اگوست نیز توییتی علیه پوتین زد. او نوشت: ” برخلاف ترامپ، من از ارزش‌های دموکراتیک آمریکا دفاع خواهم کرد و در مقابل یکه سالاری مثل پوتین می‌ایستم”.
این شعارها به خوبی نشان می‌دهد که به قول الجزیره بایدن می‌خواهد رابطه روسیه – آمریکا (در این ۴ سال) را ریست (reset) کند.
واکنش رسانه‌های روسیه به انتخابات ۲۰۲۰
شواهد نشان می‌دهد که رسانه‌های روسیه نیز به شدت دنبال آنند که ترامپ در کاخ سفید بماند. طبق گزارش الجزیره، ادعای تقلب در انتخابات توسط ترامپ به شدت در رسانه‌های روسی پخش می‌شود. الکساندر بائونوف (Alexander Baunov) کارشناس مسائل سیاسی روس این سیاست را منطقی می‌داند. بائونوف معتقد است سیاست ضد روسی بایدن نتیجتا کرملین را بر این می‌دارد که تمایل خود را به ترامپ نشان دهد. همچنین دیمیتری کیسلیوف (Dimitri Kiselyov) از شخصیت‌های رسانه‌ای نزدیک به پوتین، در این مدت حملات وسیعی را به انتخابات آمریکا داشته و ضمن تقویت ادعای تقلب، گفته: ” آمریکا یک کشور نیست بلکه یک آپارتمان بزرگ و به هم ریخته اشتراکی است”. این شواهد نشان می‌دهد که تیم رسانه‌ای پوتین به دنبال بقای قدرت ترامپ است.
زورآزمایی بایدن – پوتین چگونه خواهد بود؟
آنچه مشخص است این است که بایدن از دو راه می‌تواند به کرملین فشار وارد کند. طبق ادعای الجزیره این دو راه یکی فشار از طریق اتحادیه اروپا و سازمان‌های بین المللی جهت تحریم این کشور (به خصوص در زمینه انرژی) است و دیگری فشار بر مواضع و متحدان منطقه‌ای روسیه است. اوکراین منطقه‌ای است که بیش از هر جای دیگر مستعد رقابت دو طرف است. به جز اوکراین، که دموکرات‌ها بارها سعی در نفوذ در آن داشته‌اند، خاورمیانه و به خصوص سوریه و همچنین لیبی هم می‌تواند محل زورآزمایی آمریکا و روسیه باشد.
ایران در جنگ جدید بایدن و پوتین چه جایگاهی دارد؟
فارغ از استدلال الجزیره، به نظر می‌رسد که ایران نیز تا حدی تحت تاثیر زورآزمایی جدید بایدن و پوتین قرار بگیرد. نباید فراموش کرد که پوتین به علت رابطه نسبتا خوبی که با ترامپ داشت، در این ۴ سال همانند گذشته در مواضع بین المللی از ایران حمایت نکرد و حتی برخی رسانه‌ها نیز از این گفتند که روسیه پشت ایران را خالی کرده است. به نظر می‌رسد که حالا با تغییر ترکیب کاخ سفید این وضعیت تغییر کند. اگرچه اکنون مساله برجام مهم ترین چالش بین المللی ایران و آمریکا است اما با افزایش تنش در خاورمیانه و رقابت بین پوتین و بایدن، احتمالا نزدیکی روسیه به ایران بیشتر شود.