عوارض جانبی مصرف بیش از حد ضد اسیدها

افراد بسیاری برای تسکین درد ناشی از بازگشت اسید معده به مری و سوزش سردل پس از خوردن غذا از ضد اسیدها استفاده می کنند. چهار نوع ضد اسید وجود دارند و همه آنها به روشی مشابه عمل می کنند. با کمک مواد فعال خنثی کننده ای از جمله آلومینیوم، کلسیم، منیزیم، و بی کربنات سدیم، ضد اسیدها با ایجاد تغییر در pH معده سطح اسیدی بودن آن را کاهش می دهند. این شرایط به کاهش سوزش معده، مری، یا دوازدهه کمک می کند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از “ویمنز هلث”، ضد اسیدها ممکن است با ایجاد پوششی در مری و معده به منظور کاهش تماس بین اسید گوارشی و لایه سطحی دیواره داخلی این اندام ها به درمان بیماری بازگشت اسید معده به مری، گاستریت (ورم معده)، و بیماری زخم پپتیک کمک کنند. همچنین، آنها می توانند سوزش سردل و سوء هاضمه را نیز تسکین دهند.

ما اغلب ضد اسیدها را به عنوان دارویی کاملا بی خطر در نظر می گیریم، اما همانند بیشتر داروها، آنها نیز می توانند موجب برخی عوارض جانبی ناخواسته شوند. در نتیجه، پیش از استفاده از آنها باید با یک پزشک مشورت کنید.

استفاده مناسب و به اندازه از ضد اسیدها احتمالا هیچ عارضه جانبی جدی در بیشتر مردم ایجاد نمی کند. اما استفاده بلند مدت می تواند بر دستگاه گوارش و همچنین اندام های دیگر اثرگذار باشد. ضد اسیدها به عنوان یک راه حل موقتی خوب هستند، اما استفاده روزانه و دائمی از آنها می تواند مشکل آفرین باشد. در ادامه با برخی عوارض جانبی منفی که می توانند به استفاده بیش از حد از ضد اسیدها اشاره داشته باشند، بیشتر آشنا می شویم.

یبوست

یبوست یکی از علائم شایع استفاده بیش از حد از ضد اسیدها است. این شرایط بیشتر به واسطه مصرف ضد اسیدهای حاوی کلسیم و آلومینیویم رخ می دهد.

یبوست نشانه ای گذرا نیست و به طور معمول تا زمانی که از ضد اسیدها استفاده می شود، ادامه دارد. اگر چنین شرایطی شکل گرفته است، استفاده از دارویی متفاوت، مانند یک مهارکننده پمپ پروتون یا مسدود کننده H2 ایده خوبی است.

ضد اسیدها می توانند موجب بروز اسهال نیز شوند که نمونه های حاوی منیزیم بیشتر در این زمینه نقش دارند. اسهال به طور معمول گذرا است، اما می تواند با تداوم استفاده از ضد اسید دوباره رخ دهد.

مشکلات عضلانی

انقباض عضلانی، ضعف کلی، و حتی درد عضلانی از جمله شایع‌ترین شکایات در این زمینه هستند. این شرایط به واسطه تحت تاثیر قرار گرفتن سطوح کلسیم، منیزیم، و فسفر در جریان خون شکل می گیرد.

به بیان ساده، هر گونه تغییر در سطوح الکترولیت های مختلف ممکن است اثری قابل توجه بر عملکرد عضلانی و عصبی داشته باشد. مصرف دوزهای بالا از ضد اسیدها یا استفاده منظم از آنها می تواند در تعادل بدن اختلال ایجاد کرده و به بروز برخی علائم عضلانی عجیب منجر شود. شدت علائم به مقدار ضد اسیدها و مدت زمان استفاده از آنها بستگی دارد.

مشکلات تنفسی

کند شدن آهنگ تنفس می تواند نشانه ای از مصرف بیش از حد ضد اسیدها باشد. بیشتر مصرف ضد اسیدهای حاوی بی کربنات سدیم یا کربنات کلسیم که می توانند pH جریان خون را افزایش دهند به شکل گیری این شرایط منجر می شود.

با افزایش pH در جریان خون، بدن برای قلیایی‌تر کردن محیط تلاش می کند، از این رو نرخ تنفس کاهش می یابد. با کند شدن آهنگ تنفس، احتمال تجمع دی اکسید کربن افزایش می یابد که می تواند به احساس خستگی یا خواب آلودگی منجر شود. اگر تغییر در تنفس پایدار بماند، این شرایط می تواند در زندگی روزانه و بهره‌وری فرد اختلال ایجاد کند.

خطر عفونت

در شرایطی که اسید معده به گوارش غذا کمک می کند، به محافظت از بدن در برابر باکتری های مضر موجود در غذا و نوشیدنی ها نیز کمک می کند. از این رو، مصرف بیش از حد ضد اسیدها می تواند مشکل آفرین باشد.

خنثی کردن بیش از حد اسید معده می تواند امکان بقای باکتری ها در دستگاه گوارش را افزایش دهد. در اصل، این شرایط یکی از مکانیسم های دفاعی اصلی بدن را تضعیف می کند. با توجه به نوع باکتری این شرایط می تواند به بروز گاستروآنتریت و همچنین اسهال منجر شود. همچنین، خطر ابتلا به بیماری های قسمت بالایی دستگاه تنفسی نیز افزایش می یابد.

هایپرکلسمی

استفاده بیش از حد از ضد اسیدهای حاوی کربنات کلسیم ممکن است به هایپرکلسمی یا غلظت بالای کلسیم در خون منجر شود. هایپرکلسمی می تواند به نارسایی کلیوی و رسوب کلسیم در اندام ها، به ویژه در کلیه ها منجر شود. این شرایط می تواند خطرناک باشد، زیرا تجمع کلسیم در کلیه ها، دستگاه گوارش، ریه ها و به ویژه در رگ های خونی ممکن است عملکرد اندام را به واسطه جریان خون ضعیف دچار اختلال کند و حتی به نارسایی منجر شود. خوشبختانه هایپرکلسمی با توقف استفاده از ضد اسیدها برگشت پذیر است.

سنگ کلیه

ضد اسیدهای حاوی کلسیم ممکن است میزان کلسیم دفع شده از طریق ادرار را افزایش دهند، که این شرایط می تواند به تشکیل سنگ های کلیه منجر شود.

از نشانه های سنگ کلیه می توان به مشاهده خون در ادرار و همچنین احساس درد در ناحیه کمر و پهلوها اشاره کرد. سنگ های کلیه می توانند دردناک باشند و حتی موجب اسپاسم حالب که کلیه را به مثانه متصل می کند، و مسدود شدن جریان ادرار شوند.

افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید از مصرف ضد اسیدها، به ویژه نمونه هایی که حاوی آلومینیوم هستند، پرهیز کنند، زیرا آنها در عملکرد کلیوی اختلال ایجاد می کنند و می توانند زمینه ساز افزایش آلومینیوم به سطحی سمی در جریان خون شوند.

پوکی استخوان

یکی از عواض جانبی جدی ناشی از مصرف بیش از حد ضد اسیدها افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان است. ضد اسیدهای حاوی آلومینیوم ممکن است استخوان ها را تضعیف کنند، زیرا می توانند موجب تخلیه برخی مواد مغذی کلیدی مانند کلسیم و فسفات از بدن شوند. این شرایط به ویژه برای افرادی که در معرض ابتلا به استئوپنی (کاهش تراکم استخوان) قرار دارند و آنهایی که سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارند، نگران کننده است.