اکران اینترنتی؛ اکران بدون مرز / شرایط عادلانه برای مخاطب

عصر ایران؛ کاوه معین‌فر – در این چند ماه سیاسی-اقتصادی و از آن نزدیک‌تر در این روزهای فوتبالی که با برد تیم ملی تب آن به اوج رسیده خبر یک اتفاق فرهنگی جالب توجه است:

اکران اینترنتی فیلم “توران خانم” ساخته جدید و مشترک رخشان بنی اعتماد و مجتبی میرتهماسب از ۲۶ خرداد . این اتفاق را باید به فال نیک گرفت.

شاید “اکران اینترنتی” برای مخاطب پرسش برانگیز باشد، چون این واژه اکران همیشه به سینما و سالن نمایش ارتباط دارد حال چرا اینترنتی شده است؟ “اکران اینترنتی” ابتکار جدید سازندگان این فیلم است و چنین اقدامی در ایران پیشینه‌ای دیگر ندارد. (غیر از تجربه نیمه کاره محمد شیروانی)

ماجرا بسیار ساده است، فیلم برای مدتی محدود ( “توران خانم” ۴۸ ساعت) روی سایت اینترنتی قرار می‌گیرد و هر کس از هر جای جهان می‌تواند از همان سایت یا سایت‌های دیگر فروش بلیط، دسترسی به آنرا پیدا کند و در مدت زمان اعلام شده اجازه دارد یک بار فیلم را ببیند.

در سینمای ایران که تولیدات سالانه فیلم تقریبا ۲ یا ۳ برابر ظرفیت اکران است و هر سال فیلم‌های زیادی (۵۰ الی ۷۰ فیلم) پشت در سینما می مانند و شاید هرگز به روی پرده نروند ( حدود همین تعداد فیلم‌های به نمایش در نیامده سال گذشته و ۲ سال قبل و… هم در صف اکران هستند).

این شرایط باعث شده که همواره شائبه‌های وجود لابی، مافیا و باندبازی بر سر گرفتن نوبت اکران مطرح باشد و گاه این کشمکش و درگیری چنان بالا می‌گیرد که پارسال تهیه کننده‌ای در شورای صنفی نمایش را گِل گرفت!

قضیه پخش و اکران فیلم مقوله ای بسیار پیچیده و سخت است، با این حجم ترافیک رنگ پرده دیدن فیلم‌ها تابع عوامل و پارامترهای چندگانه ای است که پرداختن به آن واقعا از حوصله این نوشته و نویسنده اش خارج است؛ فقط بدانید که کارزاری تمام عیار است و هیچ رحم و مروتی هم در کار نیست.

آیا فیلمی مانند “توران خانم” که درباره زندگی «مادر ادبیات کودک و نوجوان در ایران» است می تواند در این شرایط شبیه به جنگ گلادیاتورها، سالنی برای نمایش پیدا کند؟

در کل تکلیف فیلمسازانی که با اندیشه و سرمایه مستقل فیلم می‌سازند چیست؟ آنهایی که حمایت هیچ ارگان و نهادی را ندارند، هیچ سوپراستار و چهره معروفی در فیلم آنها نیست، با ضرب و زور شوخی با تابوها مخاطب را به سالن سینما نمی‌کشانند.

پا پس کشند و عطایش را به لقایش ببخشند؟ بروند و فیلمی بسازند که قدرت و ثروت ازشان حمایت کند؟ سر به سر تابوها بگذارند؟

یا خیر، با خلاقیت و ابتکار و استفاده از ظرفیت‌های جدید تکنولوژی در جهان امروز راه‌هایی نو پیش روی مخاطب خودشان بگذارند. “اکران اینترنتی” چنین کاری است.

از این “اکران اینترنتی” می توان به شرایط عادلانه برای مخاطب یاد کرد، و یا آنرا اکران بدون مرز خواند زیرا که دیگر دست سلطه‌گران اکران از آن کوتاه شده و مخاطب علاقمند به این سینما آزادانه با اصل اثر و سازنده آن طرف است.

قبل‌تر نوشتم که این اتفاق را باید به فال نیک گرفت زیرا در این دنیای آکنده از میل به تسلط و کنترل، هر اندازه بتوان ظرفیت‌ و امکان رویارویی آزادانه هنرمند با مخاطب را فراهم کرد نتیجه آن رشد و بالندگی برای هر دو طرف و بالطبع برای جامعه است.

پیش از فیلم “توران خانم”، رخشان بنی‌اعتماد و مجتبی میرتهماسب در یک همکاری مشترک دیگر، مجموعه فیلم‌های مستند “کارستان” را طراحی و تهیه کرده‌اند. کارستان شامل شش فیلم مستند از سرگذشت کارآفرینان و ارزش‌آفرینان ایرانی در حوزه‌های مختلف کار و تلاش است که هر فیلم توسط یک مستندساز ساخته شده بود. در زمان نمایش “کارستان” در گروه هنر و تجربه برای تبلیغ یکی از فیلمها داستانکی نوشته بودند به این شرح:

سوال: پنج پرنده روی یک درخت نشسته‌اند. یکی از پرنده‌ها تصمیم می‌گیرد بپرد. چند پرنده روی درخت می‌ماند؟
جواب: پنج پرنده. چون یکی از آن‌ها فقط تصمیم به پریدن گرفته و هنوز نپریده.

حال می توان گفت با توجه به شرایط سینمای ایران، اکران اینترنتی “توران خانم” پرنده‌ای است که پرواز کرده.