کارت ملی بدون تراشه؛ راه حل یا ریسک جدید؟

در حالی که صف دریافت کارت ملی برای بیش از ۶ میلیون ایرانی طولانی شده، سازمان ثبت احوال با چالش کمبود مواد اولیه و تراشه دست‌وپنجه نرم می‌کند. این وضعیت، راه را برای تصمیمی جدید باز کرده است: حذف تراشه از کارت‌های ملی و جایگزینی آن با بارکد. موضوعی که حالا سوالات زیادی را در مورد امنیت و کارایی این کارت‌ها برانگیخته است.

به گزارش پایگاه خبری رسا نشر، این تصمیم در حالی اتخاذ شده است که از سال ۱۳۹۱ قرار بود کارت‌های هوشمند ملی با قابلیت‌های فراتر از یک مدرک هویتی ساده، به شهروندان ارائه شود. اما موانعی مانند تحریم‌ها و مشکلات تولید داخلی، این هدف را به تاخیر انداخت و حالا، ظاهراً باید با یک راهکار جایگزین کنار آمد. هاشم کارگر، رئیس سازمان ثبت احوال کشور، معتقد است که حذف تراشه به دلیل توسعه خدمات الکترونیکی، دیگر آن‌قدرها هم آسیب‌زا نیست.

از شناسنامه تا کارت هوشمند: یک تاریخچه کوتاه

مسیر صدور مدرک هویتی در ایران، مسیری پرفراز و نشیب بوده است. نگاهی به گذشته نشان می‌دهد که چگونه از شناسنامه‌های قدیمی به کارت‌های ملی هوشمند رسیده‌ایم و در این میان، چه چالش‌هایی وجود داشته است:

۱۳۷۳

سازمان ثبت احوال، صدور کارت شناسایی با کد ملی را برای افراد بالای ۱۵ سال آغاز کرد. در آن زمان، هنوز کارت ملی به شکل امروزی شناخته نمی‌شد و بیشتر به عنوان یک مدرک شناسایی موقت به کار می‌رفت.

۱۳۸۷

اولین کارت‌های ملی به شکل امروزی چاپ شدند. این کارت‌ها حاصل تلاش‌های مشترک وزارت کشور، وزارت ارتباطات و سازمان‌های مربوطه بود و هدف از صدور آن‌ها، ایجاد یک مدرک هویتی واحد و قابل اعتماد برای همه شهروندان بود.

۱۳۹۱

طرح تعویض کارت‌های ملی مقوایی با کارت‌های هوشمند آغاز شد. قرار بود این کارت‌ها با استفاده از فناوری تراشه، امکاناتی مانند امضای الکترونیکی و پرونده سلامت را در اختیار کاربران قرار دهند.

۱۳۹۶

اعتبار اولین کارت‌های ملی مقوایی به پایان رسید. در این زمان، بیش از ۲۴ میلیون کارت هوشمند صادر شده بود، اما به دلیل کمبود مواد اولیه، چاپ حدود ۹ میلیون کارت به تعویق افتاده بود.

۱۳۹۸

مشکل کمبود تراشه همچنان ادامه داشت. سخنگوی سازمان ثبت احوال در آن زمان اعلام کرد که تنها ۴ کشور در دنیا تراشه مخصوص کارت ملی را تولید می‌کنند و تولید آن در داخل کشور مقرون به صرفه نیست.

۱۴۰۰

تلاش برای تولید انبوه کارت‌های هوشمند با استفاده از توان داخلی آغاز شد. در این سال، بیش از ۷ میلیون کارت ملی هوشمند صادر شد و بیش از ۶۲ میلیون نفر برای دریافت کارت ثبت نام کرده بودند.

۱۴۰۱

وزیر کشور اعلام کرد که با تامین اعتبار، تا دو ماه آینده، کارت ملی برای همه متقاضیان صادر خواهد شد. رئیس سازمان ثبت احوال استان تهران نیز از بومی‌سازی کارت ملی خبر داد.

۱۴۰۴

در مردادماه، با وجود تلاش‌های فراوان، همچنان ۶ میلیون نفر در صف دریافت کارت ملی هستند و مشکل کمبود مواد اولیه پابرجاست. تصمیم به حذف تراشه و استفاده از بارکد، پاسخی به این چالش به نظر می‌رسد.

قیمت لحظه ای طلا، سکه و ارز

حال سوال اینجاست: آیا حذف تراشه، راه‌حلی موثر برای عبور از بحران کمبود مواد اولیه است یا قدمی به عقب در مسیر توسعه کارت‌های ملی هوشمند؟ آیا بارکد می‌تواند جایگزین مناسبی برای تراشه باشد و امنیت اطلاعات هویتی شهروندان را تضمین کند؟ پاسخ به این سوالات در گروی ارزیابی دقیق‌تر این تصمیم و نظارت بر اجرای آن است. شاید این تغییر، سکوی پرتابی برای فناوری‌های جدیدتر باشد، اما در حال حاضر، می‌تواند نگرانی‌هایی را در مورد آینده مدارک هویتی در کشور ایجاد کند.