پس از حادثه تلخ الهه حسین نژاد، تاکسی اینترنتی بگیریم یا نه؟؟

پس از قتل ناجوانمردانه الهه حسین نژاد دختر ۲۴ ساله اسلامشهری، هجمه ها به تاکسی های اینترنتی بسیار افزایش یافت.

پایگاه خبری رسا نشر – شبنم حاجی اسنفدیاری: در روزهای اخیر، خبرهای فراوانی درباره ساماندهی مسافربرهای شخصی و تاکسی‌های اینترنتی منتشر شده است. مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها، یادداشت‌ها و اظهارنظرهای متعددی که پس از قتل فجیع دختر جوان اسلامشهری، مرحومه الهه حسین‌نژاد، به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی رسیده بود.

قبلاً هم گفته بودم که دقیقاً بعد از وقوع چنین جنایت‌هایی، از مردم گرفته تا مسئولان، همه در حالی به فکر فرو می‌روند که «باید چنین کرد» و «چنان تصمیم گرفت»، ولی چند صباح بعد همه فراموش می‌کنند. وعدها، قول‌ها و مصوبه‌ها بی‌نتیجه می‌مانند. اگر منظور واقعاً حمایت از حقوق زنان بود، چرا قانون ۱۴ ساله منع خشونت علیه زنان در تاریکخانه مجلس و دولت خاک نمی‌خورد؟

یک انسان بی‌همه‌چیز! آینده و امید یک دختر جوان را تخریب کرد و خانواده‌ای را برای همیشه داغدار کرد. صرف‌نظر از اصل ماجرا و همهمه‌ای که بر علیه رانندگان به وجود آمد، انتشار یک پیام در شبکه‌های اجتماعی مسیر این رویداد تلخ را تغییر داد. یکی نوشت که «جناب قاتل راننده اسنپ است» و «الهه سوار بر سمند نقره‌ای قاتل شده». از همان لحظه، هجمه‌های فراوانی به سمت تاکسی‌های اینترنتی آغاز شد و عده‌ای — خواسته یا ناخواسته — انگشت اتهام را به سمت اسنپ و تاکسی‌های اینترنتی گرفتند؛ در حالی که سفر آخر الهه با اسنپ نبوده و یک سفر با خودروی شخصی به حساب می‌آید.

نگارنده این سطرها قطعاً خودروی شخصی لاکچری ندارد که نداند تاکسی اینترنتی چیست. اتفاقاً من روزانه دست‌کم دو تا سه بار از همین خدمات استفاده می‌کنم. البته بارها هم به دلایل مختلف با سفیران این شرکت‌ها به مشکل خورده‌ام. اما این تعداد به نسبت کل سفرهای من در طول چند سال بسیار محدود بوده. بنابراین، تعمیم دادن ناامنی و مخاطره‌آمیز بودن تمام سفرهای تاکسی اینترنتی و رانندگان زحمتکش و شریف این سرویس‌ها، کاملاً اشتباه است.

اشتباه نکنید. قرار نیست از تپسی یا اسنپ دفاع کنم. بلکه می‌خواهم با یک دید واقع‌بینانه به موضوع نگاه کنم و نکات کاربردی را مطرح کنم تا خانم‌ها بتوانند با خیال راحت‌تر و امنیت بیشتری از این امکان استفاده کنند — امکانی که فلسفه وجودی‌اش می‌تواند به افزایش امنیت خانم‌ها کمک کند.

بر اساس بیانیه اسنپ، اقرار متهم و اخبار منتشره سفر الهه حسین نژاد خارج از شبکه تاکسیرانی اینترنتی بوده است. فرض کنیم الهه در همان روز به جای استفاده از خودروی شخصی، از تاکسی اینترنتی استفاده می‌کرد؛ و حتی اگر همان راننده قاتل سفر را قبول می‌کرد، آیا باز هم الهه به قتل می‌رسید؟
به احتمال بسیار زیاد: خیر!

دلیل اول: راننده با توجه به قوانین و کنترل‌های تاکسی‌های اینترنتی، مجبور به رفتار متفاوتی است تا شاکی نداشته باشد و بتواند سفر بگیرد. این را باید اسنپ با بررسی سوابق، شکایت‌ها و امتیازهای سفیر خود بگوید. حتی اگر فرد انگیزه‌ای برای جنایت، سرقت یا تعرض داشته باشد، ترجیح می‌دهد دست‌کم با مسافر اسنپ کاری نداشته باشد.

دلیل دوم: الهه به دلیل اینکه سفر معتبری داشت، خود را در امنیت می‌دید. گفته شده که زمانی‌که سوار بر خودرو بوده، با خانواده تماس گرفته. پس اگر سوار بر اسنپ بوده و این موضوع را در مکالمه برجسته می‌کرد، در صورت مفقود شدن، خانواده سریع‌تر پیگیری می‌کرد و پلیس هم دست بازتری برای یافتن او داشت.

دلیل سوم: استفاده از اسنپ می‌توانست فرضیه انگیزه سرقت تلفن همراه را هم منتفی کند. چراکه الهه می‌توانست بدون اینکه راننده را در جریان بگذارد، هزینه سفر را آنلاین پرداخت کند. در نتیجه، اگر واقعاً موضوع سرقت تلفن بوده، احتمال جلب توجه کمتر می‌شد.

و در نهایت: حتی اگر این اتفاق در سفر اسنپی رخ می‌داد، ردگیری و یافتن متهم بسیار سریع‌تر انجام می‌شد.

متاسفانه مرحومه حسین‌نژاد به جای استفاده از تاکسی یا اتوبوس خطی یا تاکسی اینترنتی، سوار بر خودروی شخصی قاتل شد و آنچه نباید اتفاق بیفتد، رخ داد. ولی حداقل متوجه شدیم که حتی در بدترین سناریو، اگر سفر با تاکسی اینترنتی بود، احتمال اینکه چهره‌ای خندان و زیبا چون الهه دیگر در میان ما نباشد، کمتر می‌شد.

تاکسی اینترنتی و زنان

اگرچه همه ما نسبت به عملکرد برخی رانندگان تاکسی اینترنتی و نواقص موجود گلایه‌مندیم، اما کمتر خانمی پیدا می‌شود که منکر افزایش امنیت و راحتی عبور و مرور پس از حضور این سرویس‌ها در ایران شود.
اینکه به آسانی خودرو را درخواست دهیم، در مبدأ سوار شویم و مستقیماً در مقصد پیاده شویم، بدون آنکه در خودروهای عمومی سختی و آزار ببینیم.
بدون آنکه در خیابان با مزاحمت‌های لوکس‌سوارهای بی‌خانواده‌ای که فکر می‌کنند ما مثل خواهر و مادرشان هستیم، مواجه شویم.
بدون آنکه در ترافیک اعصابمان خراب شود، یا با راننده بر سر کرایه بیشتر بحث کنیم.
بدون آنکه هر بی‌شخصیتی به خودش اجازه دهد به ما تعرض کند و از ترس آبرو مجبور به سکوت شویم.
بدون آنکه دغدغه برگشت در ساعات پایانی شب را داشته باشیم و اعصابمان خورد شود که چرا روتر راه نیفتادم؟

این‌ها همه و همه از محاسن وجود تاکسی‌های اینترنتی است که قطعاً ما زنان بیشتر از دیگران قدرش را می دانیم.

اما آیا تاکسی‌های اینترنتی مثل اسنپ، تپسی، ماکسیم و… همیشه امن هستند؟آیا باید با خیال راحت به همه آنان اعتماد کنیم؟
جواب خیر است.
به طور کلی، بستر تاکسی‌های اینترنتی نسبت به تاکسی‌های عادی، اتوبوس و به‌ویژه مسافربرهای شخصی امن‌تر است؛ اما باید با هوشیاری و رعایت نکات مهم، ضمن استفاده بدون دغدغه از این سرویس‌ها، با آسودگی خاطر سفر کنیم.

نکات امنیتی ضروری برای استفاده از تاکسی اینترنتی

برای گرفتن خودرو عجله نکنید. زمان کافی برای درخواست خودرو بگذارید.
اگر تنها هستید، اولویت را به تاکسی ویژه بانوان بدهید. اگر سفیر خانمی پیدا نکردید، قبل از سوار شدن، حتماً تصویر راننده را بررسی کنید. تجربه ثابت کرده که گاهی اوقات از روی چهره می‌توان نوع شخصیت فرد را حدس زد.
در صورت شک، قبل از رسیدن خودرو با راننده صحبت کنید. گاهی با گفت‌وگو با فرد، نوع شخصیت او مشخص می‌شود.
اگر یک مرد در کنارتان است، حتماً بگذارید او تماس بگیرد. اینطور اگر راننده قصد خاصی داشته باشد، متوجه می‌شود که شما تنها نیستید.
هنگام رسیدن خودرو، نوع خودرو، پلاک و چهره راننده را با تصویر برنامه مقایسه کنید. در صورت هرگونه تناقض، سفر را کنسل کنید.
پس از سوار شدن، دستگیره‌ها و بالابر شیشه را بررسی کنید. اگر مشکلی داشت، درخواست کنید نگه دارد و سفر را لغو کنید.
در طول مسیر به هیچ عنوان با راننده همکلام نشوید. اگر راننده اصرار به گفت‌وگو داشت، خیلی محترمانه و با بهانه‌هایی مثل بستن چشم‌ها، گوش دادن به موزیک یا تماس با دیگران از ادامه صحبت طفره بروید.
اگر خودتان سفر را درخواست کرده‌اید، مسیر را در نقشه چک کنید. اگر دیگران خودرو گرفته‌اند، از آنها بخواهید این کار را انجام دهند.
تحت هیچ شرایطی نه شما و نه راننده نباید سفر را لغو کنید. اگر راننده اصرار داشت، با پشتیبانی تماس بگیرید.
برای مسیرهای طولانی، مسیر را از قبل بررسی کنید. در صورت عدم آشنایی با مسیر، از مسیریاب استفاده کنید و مطمئن شوید به سمت مقصد حرکت می‌کنید.
قبل از سوار شدن، اطلاعات سفر را با یکی از عزیزان به اشتراک بگذارید.
اگر خودرو را در نقشه نمی‌بینید، از راننده بخواهید اینترنت خود را روشن کند. اگر بهانه کرد، از طریق واتساپ یا تلگرام یک لایو لوکیشن برای فردی که آنلاین است بفرستید.
در طول مسیر یکی دوبار با یکی از بستگان تماس بگیرید و مسیر خود را شرح دهید.
از نمایش دادن طلاجات و اکسسوری‌های با ارزش خودداری کنید. از حمل وسایل قیمتی جداً خودداری کنید.
اگر گوشی لوکس دارید، از هندزفری استفاده کنید. فقط برای تماس یا پرداخت هزینه از گوشی استفاده کنید.
اگر ضرورتی ندارد، از آرایش‌های غلیظ خودداری کنید.
سعی کنید در خودرو به گونه‌ای بنشینید که در آینه وسط قابل دید نباشید. به راننده نگاه نکنید و دقتتان را به بیرون خودرو معطوف کنید.
هرگونه مشکل، شک یا احتمال خطر را با پشتیبانی ناوگان حمل و نقل در میان بگذارید.
اگر هزینه سفر را نقدی یا کارت به کارت می‌کنید، دست‌کم تا ۵ دقیقه آخر این موضوع را مطرح نکنید.
از تماس درون برنامه‌ای استفاده کنید تا شماره شما برای راننده قابل مشاهده نباشد.
در صورت پرداخت کارت به کارت، بپرسید اگر پیامک برایشان ارسال می‌شود، انجام دهید و از ارسال رسید از طریق پیامک خودداری کنید.
یاد بگیرید چگونه SOS یا سرویس اضطراری تلفن همراهتان را فعال کنید.
اگر دیگران برای شما خودرو می‌گیرند، فقط تصویر و اطلاعات تماس و پلاک را می‌بینند. این شما هستید که باید شرایط را بررسی کنید.
اگر برای دیگران خودرو می‌گیرید، مسئولیت‌پذیر باشید و لحظه به لحظه برنامه را چک کنید.

جمع‌بندی

رعایت موارد فوق می‌تواند منجر به یک سفر امن و تجربه خوشایند از تاکسی اینترنتی شود. اگر موارد احتیاطی را رعایت کنیم، حتماً جلوی سوءاستفاده‌های احتمالی هم گرفته می‌شود.

علاوه بر این، دولت، نهادهای نظارتی، پلیس و قوه قضائیه باید با تدوین و اصلاح قوانین، شرایط سخت‌گیرانه‌تری را برای اجازه کار به رانندگان تاکسی‌های اینترنتی تعیین کنند. صرفاً بررسی یکباره سوء پیشینه نمی‌تواند تضمین کننده سلامت افراد باشد. شرکت‌های تاکسی اینترنتی هم موظفند در بالاترین سطح، سلامت جسمی و روانی رانندگان خود را مورد بررسی قرار دهند.

همه رانندگان اینترنتی انسان‌های شریف و زحمتکشی هستند، اما امنیت جانی و روانی مسافر از همه چیز مهم‌تر است. جان ما قرار نیست اسباب آمارسازی ایجاد شغل دولت‌ها شود. بنابراین، در اولین فرصت، تمامی این شرکت‌ها باید با تهیه برنامه‌ای مدون نسبت به تأیید اعتبار سفیران خود اقدام کنند و در اولین قدم، خودروهای شهرستانی که در شهر تهران فعال هستند را غیرفعال کنند.

این‌گونه من و همنوعان من دست‌کم خیالمان راحت می‌شود که می‌شود از کنار این حادثه تلخ گذشت و با امنیت بیشتری سوار تاکسی اینترنتی شویم.

اگر این مطلب را خواندید، لطفاً آن را با دوستان و عزیزان به اشتراک بگذارید. ممکن است جان کسی را نجات دهید.