مذاکرات شنبۀ ایران و آمریکا مذاکره در مورد مذاکرات است

    در روز شنبه، ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ (۱۲ آوریل ۲۰۲۵)، مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده در کشور عمان آغازمی‌شود.این گفت و گوها به عنوان یک نشست «سنجشی» برای تعیین چارچوب مذاکرات آینده برگزار می‌شود.

    سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران  و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، از جمله افراد حاضر در این مذاکرات هستند. عمان به عنوان میزبان و میانجی نقش مهمی ایفا می‌کند. هدف اصلی این نشست بررسی امکان پذیری گفت وگوهای آینده و تعیین دستور کار است.

 ایران نشانه‌های مثبتی در مورد محتوای دستور کار دریافت کرده، اما هنوز هیچ توافقی نهایی نشده است.

   این مذاکرات می‌توانند تأثیر مهمی بر روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای داشته باشند. ایران بر عدم دخالت در سیاست‌های داخلی و روابط راهبردی خود تأکید کرده است. در صورت پیشرفت محترمانه گفت و گوها، احتمال برگزاری مذاکرات مستقیم نیز وجود دارد.

   دکتر جیمز ام. دورسی (Dr. James M. Dorsey) روزنامه‌نگار برنده جایزه، محقق، و عضو ارشد در مدرسه مطالعات بین‌المللی اس. راجاراتنام در دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور است.

   وی با بیش از چهار دهه تجربه به عنوان روزنامه‌نگار خارجی، گزارش‌های مهمی از رویدادهای جهانی مانند انقلاب ایران، تهاجم شوروی به افغانستان و درگیری‌های خاورمیانه ارائه کرده است.

   تخصص او شامل سیاست خاورمیانه و شمال آفریقا، جنبش‌های اجتماعی، دین رادیکال و تقاطع ورزش و جامعه می‌شود.  دکتر دورسی همچنین به دلیل وبلاگش -دنیای پرتلاطم فوتبال- خاورمیانه شناخته شده است که ارتباط بین ورزش و ژئوپلیتیک را بررسی می‌کند.

    او کتاب‌ها و مقالات متعددی نوشته که به‌طور گسترده در محافل علمی و سیاست مورد استناد قرار گرفته‌اند.

    جوایز او شامل نامزدی جایزه پولیتزر و چندین جایزه بین‌المللی در زمینه روزنامه‌نگاری است. علاوه بر این، او به‌طور مشترک مدیریت موسسه فرهنگ هواداری در دانشگاه یولیوس ماکسیمیلیان وورتسبورگ را بر عهده دارد.

دورسی در گفت وگو با عصرایران به پرسش های ما دربارۀ مذاکرات روز شنبه و انتظارات از این مذاکرات پاسخ داده است:

   خب، اول از همه، فرمت مذاکرات که هنوز به طور مشخص تعیین نشده است، به عبارت دیگر، اینکه آیا این مذاکرات مستقیم خواهند بود یا غیرمستقیم، به نظر من، نکته دوم محدود کردن (در مورد موضوعات مورد بحث و مذاکره) است، و راه درک مذاکرات فردا این است که این‌ها مذاکرات رویه‌ای هستند. به عبارت دیگر، آن‌ها در مورد فرمت هستند که قبل از مذاکرات به طور واضح (در مورد آنها) تصمیم‌گیری خواهد شد.

   این گفت‌وگوها در مورد این هستند که در مورد چه چیزی صحبت می‌کنیم. ایران می‌خواهد بحث را به برنامه هسته‌ای خود و همچنین تحریم‌های اعمال شده بر ایران توسط ایالات متحده محدود کند. ایالات متحده می‌خواهد در مورد مسائل بسیار بیشتری صحبت کند.

   ایالات متحده می‌خواهد در مورد برنامه موشک‌های بالستیک ایران صحبت کند. می‌خواهد در مورد روابط ایران با بازیگران غیردولتی در مناطق مختلف خاورمیانه صحبت کند. بنابراین در وهله اول این مذاکرات در مورد همین است، این واقعاً مذاکره درباره مذاکرات است.

در نهایت یک مسئله چهارم نیز وجود دارد که جدول زمانی است. رئیس جمهور ترامپ گفته است که می‌خواهد این کار در دو ماه انجام شود. اینها مسائل مختلفی هستند. این سوال که آیا این موضوع می‌تواند در دو ماه حل شود، یک سوال کلی است.

  هر یک از طرفین (ایران و آمریکا) برای دستیابی به یک توافق پایدار، مایل به ارائه چه امتیازاتی هستند؟

 

   به نظر من، این هنوز مشخص نیست. ترامپ به شیوه‌ای معمول کار می‌کند. با خواسته‌های حداکثری وارد می‌شود و با این باور که ما پارادایم بحث‌ها را تغییر خواهیم داد؛ این فضا را برای مذاکره ایجاد می‌کند و به طور بالقوه شریک مذاکره‌کننده خود را مرعوب می‌کند.

   از طرف دیگر، ایرانی‌ها، اساساً آنطور که من برداشت می‌کنم، می‌خواهند به هر شکلی بازگردند. نه لزوماً به شکل برجام به عنوان توافق بین‌المللی اولیه سال ۲۰۱۵، اما می‌خواهند به چیزی شبیه به آن بازگردند که در آن به تعهدات خود به عنوان عضوی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و امضاکننده پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای پایبند باشند. اینکه آیا این برای آمریکایی‌ها کافی خواهد بود، به نظر من جای تردید دارد.

  به نظر شما چه مکانیسم هایی وجود دارد که تضمین کند ایران و آمریکا به تعهدات خود در توافق احتمالی پایبند هستند؟

 

   اساساً، احتمالاً بهترین کار این خواهد بود که، از یک طرف، آن را در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب کنیم، و به طور بالقوه توسط کنگره ایالات متحده نیز تصویب شود، البته، از طرف دیگر، تصویب معادل آن توسط مجلس ایران نیز فرض شود.

   به نظر من، باز هم، بستگی دارد به اینکه شما مایل به مذاکره در مورد چه چیزی هستید، و مواردی وجود دارد که ایران تا به حال، اما نه لزوماً به دلایل اشتباه، مایل به مذاکره در مورد آنها نیست. بنابراین من فکر می‌کنم که این نکته کلیدی (در مذاکرات) خواهد بود.

   نقش برخی قدرت‌ها در منطقه و جهان در این مذاکرات چیست؟ مثلا چین، روسیه به عنوان قدرت‌های جهانی و اسرائیل و عربستان در منطقه، نظر شما در مورد نقش آنها چیست؟

 

   به نظر من، یک بازیگر ثانویه هم در این میان وجود دارد. به عبارت دیگر، روسیه و چین مطمئناً نفوذ و قدرت چندانی در واشنگتن ندارند. اما در تهران نفوذ و قدرت قابل توجهی دارند. بنابراین، سوال این است که آیا آنها تمایل دارند به ایران توصیه کنند و بر آن فشار آورند تا در تعداد مسائلی که حاضر به مذاکره در مورد آنهاست، انعطاف بیشتری از خود نشان دهد. با این حال، فکر نمی‌کنم که آنها بازیگران اصلی در این زمینه باشند.

   فکر می‌کنم این مذاکرات بسیار دشوار خواهد بود.