جامعه ما آرامش و امنیت می خواهد/متولی کنترل و اصلاح اراذل و اوباش کیست؟

رسا نشر – شبنم حاجی اسفندیاری: اراذل و اوباش! مسلما این عنوان را بارها شنیده اید. عنوانی که گاه با ترس و دلهره همراه است. به طور کلی افرادی را که با ایجاد ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی در سطح جامعه اقدام به قانون شکنی ، شرارت و خرید و فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی می کنند اراذل و اوباش می نامند. این دسته افراد که کم هم نیستند، در محله ها و شهرها خود را یک سر و گردن بالاتر از دیگران دانسته و بدون هیچ واهمه ای از قانون و پلیس اقدام به زورگیری، فروش مواد مخدر، درگیری با اهالی، سرقت، تجاوز و …. می نمایند. مسلما در اطراف شما و در محل زندگی شما یک یا چند تن از این افراد سکونت دارند و باعث رنجش خاطر شما و سایر همسایگان دیگر هستند.

 
طبق قانون و همه گزارشاتی که طی این سال ها از رسانه ها و صدا و سیما شنیده می شود حاکی از برخورد قاطعانه با اراذل و اوباش است. و بارها در خبرها شاهد بوده ایم که پلیس با عملیات شبانه و وسیع تعداد زیادی از این افراد هنجار شکن را بازداشت و تحویل مراجع قضایی داده است. با این وجود اما سوالاتی که وجود دارد این است که چه عاملی باعث بروز این رفتار و هنجار شکنی و شرارت در این افراد می شود؟؟ چه برخوردی با این افراد صورت می گیرد؟ و دست آخر اینکه آینده این افراد چه می شود؟و آیا کسی فکری بحال این افراد می کند؟؟
با بررسی در سوابق برخی از اراذل و اوباش بنام تهران مشخص شد که این افراد از نظر روحی و روانی دچار مشکل هستند. از نظر خانوادگی در سطح ضعیف اجتماعی و فرهنگی قرار داشته و محیط هایی که در آن رشد کرده اند اکثرا با معضلاتی مانند اعتیاد، طلاق ، فساد اخلاقی و …. مواجه بوده است. و بنا بر همین دلایل متاسفانه نتوانسته اند مانند کودکان عادی تحصیل کنند و آماده بازار کار شوند. سرخوردگی ها و عقده های ناشی از دوران کودکی، این افراد را به شدت مغرور، خودخواه و حسود بار آورده است. کم کم یاد گرفته اند که باید برای حقشان از زور بازو و قلدری استفاده کنند. از آنجایی هم که نداشته هایشان یک خلاء بزرگ در ذهنشان ساخته است، درآوردن پول و رسیدن به خواسته هایشان بقدری اهمیت پیدا می کند که حاضرند برای آن دست به هر کاری بزنند. از فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی گرفته تا سرقت، زورگیری و شرگری… نوع کار مهم نیست. سرعت در رسیدن به پول مهمترین دغدغه ذهنی این افراد است.احساس قلدری ، شرارت، زورگویی یا همان اصطلاح معروف “لاتی” پیش زمینه ای دارد که به ضعف های اجتماعی و فرهنگی باز می گردد. کمبود عاطفه و محبت اطرافیان، حسرت ها و نداشته ها در سنین کودکی بشدت انسان را سرخورده بار می آورد. و درست در زمانی که فرد احساس قدرت می کند می خواهد انتقام تمام نداشته ها و مشکلاتی که اغلب خانواده و خود فرد باعث آن بوده اند را از جامعه بگیرد. همین می شود که برای خودنمایی عربده کشی می کند. به اموال عمومی و خصوصی خسارت وارد می کند. مدام در حال نزاع و ایجاد درگیری فیزیکی با دیگران است . و در قلمرو تعریف شده در ذهنش بدنبال فرمانروایی و قلع و قمع مدعیان دیگر است. این افراد به واسطه فروش مواد مخدر، سرقت و زورگیری درآمد خوبی هم دارند و همین امر باعث می شود که اطرافیان زیادی دور خود جمع کنند که به آنها در اصطلاح خودشان “نوچه” می گویند.

شاید یک فرد ناهنجار بارها توسط پلیس بر اساس شکایت های خصوصی و مردمی دستگیر و روانه زندان شود. در دهه های گذشته حتی برای شکستن غرور کاذب این افراد، آنها را در سطح شهر با ظاهر نا مناسب و آفتابه بر گردن می چرخاندند و قضات هم حکم های سنگینی برای آنها می بریدند. اما به همان دلیل که شما هم می دانید یعنی جو حاکم بر ندامت گاه ها که بنا بر نقل قول ها، آدم سالم که به زندان می رود، پس از بازگشت یک خلافکار حرفه ای می شود؛ زندان هیچ تاثیر مثبتی بر روی این افراد نداشته و اتفاقا به جهت سرخوردگی بیشتر و دورانی که از دست داده اند مجددا حق به جانب تر، خطرناک تر و با کینه بیشتر به جامعه باز می گردند و رفتار گذشته خود را بدون هیچ تغییری تکرار می کنند. در این مدت دوستان بیشتری هم پیدا کرده اند که با کمک آنها کسب و کار خود را توسعه می دهند و میشوند همان غده چرکین سابق و به جان اجتماع می افتند.
اراذل و اوباش گری هیچ منطق و قانونی ندارد. شاید شنیده باشید که می گویند لات هم لات قدیم!!. آن هم بنا به مسلک و اعتقاداتی که لوتی های قدیمی داشتند که یکی از آنها غیرت و ناموس پرستی بود. اما اشرار دوران کنونی نتنها اعتقاد و مسلک ندارند، بلکه برای رسیدن به خواسته هایشان از هیچ چیزی دریغ نمی کنند. بطوریکه نزدیک ترین افراد خانواده هم از دست شرارت های این افراد در امان نیستند و اتفاقا به جهت نزدیکی به این افراد، بیشتر در خطر و آزار و اذیتند.
واقعا برای برخورد با این افراد چه باید کرد؟ و چرا کمتر کسی به این موضوع می پردازد؟ رفتارهای پرخطر و آلوده کردن جامعه بوسیله تولید و توزیع مواد مخدر توسط این افراد سلامت اجتماع را تهدید می کند. و گمان نمی کنم که بازداشت و حکم حبس چندماهه و چندساله برای این افراد کارساز باشد. که اگر بود دست کم باید نیمی از این افراد اصلاح شده و به آغوش جامعه باز می گشتند. اما نتنها اینگونه نشد بلکه با گسترش ارتباطات و فضای مجازی اکنون اوباش سرکوچه ها پایشان به فضای مجازی هم باز شده و اقدام به تهدید و انتشار ترس و اضطراب در جامعه می کنند.
مسلما در درجه اول نیروی انتظامی و سپس قوه قضائیه مجری برخورد با اراذل و اوباش و هنجار شکنان خطرناک هستند. و همانطور هم که پیشتر گفته شد هر از چندگاهی برخوردهای قاطعانه ای با این معضل می کنند. اما موضوع این است که اولا این برخوردها مقطعی است و در ثانی این افراد بدون هیچ تغییر مثبتی دوباره با همان حال و انگیزه بیشتری وارد جامعه می شوند. مسئول از اینجا به بعد ماجرا چه کسی است؟؟ چه کسی باید این افراد را کنترل کند؟ جلوگیری از ادامه قانون شکنی این افراد بر عهده چه نهاد و ارگانی است؟ و آیا اصلا نیتی برای کمک به این افراد و اصلاح آنان برای بازگشت سالم به جامعه وجود دارد؟؟ آیا اراده ای برای تغییر سرنوشت این افراد که به هر حال یکی از شهروندان این کشور بشمار می روند وجود دارد؟؟ مسلما صِرف احضارهای هر از چندگاه و گرفتن امضاء نمی تواند مانع از شرارت و قانون شکنی این افراد شود. و همینطور گرفتن حبس های متعدد که برای آنان خود یک سابقه مطلوب و افتحار بشمار می رود جز زندانی کردن جسمشان هیچ ثمری نداشته و متاسفانه هیچ برنامه مدونی برای درمان روحی و روانی، آموزش و اصلاح این افراد وجود ندارد.
یکی از شعارهایی که مدام شنیده می شود این است که پیشگیری بهتر از درمان است.و قطعاً رفتار پرخطر این افراد که به راحتی در جامعه حضور دارند و هر آن امکان بروز جنایتی از طرف آنها متحمل است نیاز به پیشگیری عاجل دارد. به هر حال از رفتار قهر آمیز، تبعید ، حبس و هرآنچه که در تخصص قضات محترم است توام با یک برنامه مکمل و اجرایی روانشانسی و روان درمانی برای اصلاح این افراد درخواست عموم جامعه است. جامعه ما بیشتر از هرچیزی به آرامش و امنیت احتیاج دارد و بر هم زنندگان نظم عمومی چه اراذل و اوباش اجتماعی باشند و چه هنجارشکنان سیاسی باید مسئولین امر آنها را کنترل و شهر و محله ها را از حیث این افراد پاک نگاه دارند.
شبنم حاجی اسفندیاری
مدیر مسئول پایگاه خبری تحلیلی رسا نشر