کربلا یکی از مشهورترین شهرهای کشور عراق است. به‌واسطه وجود حرم مطهر امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع)، این شهر بسیار محبوب شده است. کربلا یکی از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری و مذهبی در دنیا به‌خصوص در میان شیعیان است. به همین دلیل در تمامی طول سال گردشگران زیادی با خرید بلیط هواپیما کربلا به این شهر سفر می‌کنند و یا از تور کربلا استفاده می‌کنند.
در ایام محرم و صفر به‌خصوص روزهای تاسوعا، عاشورا و اربعین تعداد زائران بسیار بیشتر می‌شود. عزاداری حسینی در روزهای محرم در کربلا بسیار باشکوه برگزار می‌شود. یکی از بزرگترین تجمعات شیعیان و مسلمانان جهان راهپیمایی اربعین حسینی است که به سمت کربلا از همه نقاط جهان صورت می‌گیرد. اگر قصد دارید به این شهر توریستی و مذهبی سفر کنید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید. در این مقاله به معرفی کربلا و راهنمای سفر به این شهر می‌پردازیم.
معرفی شهر کربلا
کربلا در جنوب کشور عراق و در ناحیه غربی رود فرات واقع شده است. این شهر تا بغداد پایتخت عراق ۹۷ کیلومتر فاصله دارد. کربلا مطابق با آماری که در سال ۲۰۱۴ گرفته شده است، جمعیتی معادل ۶۹۰۱۰۰ نفر دارد. کربلا بارها مورد حمله تروریستی قرار گرفته است و این موضوع سبب کند شدن روند پیشرفت آن شده است. اما بااین‌حال محبوبیت خود را از دست نداده است و همچنان در میان مردم جهان به‌خصوص مسلمانان بسیار محبوب است.
تاریخ شهر کربلا به قبل از اسلام و دوران بابل برمی‌گردد. این شهر قبل از اسلام قبرستانی برای مسیحیان بوده است. تاریخ شهرسازی به ۱۲ محرم سال ۶۱ هجری قمری برمی‌گردد. ساخت شهر ۲ روز پس از حادثه عاشورا آغاز شد.
این شهر با ایران ۱ ساعت و نیم اختلاف‌زمانی دارد و زبان رسمی آن عربی و کردی است. همچنین واحد پول کربلا دینار نام دارد.
آب و هوا و بهترین فصل سفر به کربلا
کشور عراق به‌جز بخش‌هایی از شمال، آب‌وهوای صحرایی دارد. زمستان‌های این شهر خنک و سرد و تابستان‌های آن گرم و خشک است. دمای هوا در تابستان گاهی به ۴۵ درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. در زمستان نیز دما بالاتر از ۲۱ درجه سانتی‌گراد نمی‌رود و در شب‌ها به ۲ درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
در مناطق کوهستانی و شمال عراق برف و باران‌هایی در تابستان می‌بارد و این موضوع گاهی سبب طغیان رودها می‌شود. به‌طورمعمول بارندگی در این شهر کم است و بیشتر در فصل زمستان رخ می‌دهد.
کربلا شهری مذهبی و مقدس است به همین دلیل در تمامی طول سال می‌توان به آن سفر کرد. اما در ایام خاص همچون محرم و اعیادی مثل عید قربان، عید نوروز، عید فطر و دیگر موارد کربلا شلوغ‌تر از دیگر ایام سال است. در این زمان قیمت تور کربلا و سایر خدمات گردشگری همچون اقامتگاه‌ها و دیگر موارد گران‌تر می‌شود.
از نظر آب و هوایی بهترین زمان سفر به کربلا ماه‌های فروردین، مهر و آبان است. از نظر مذهبی نیز بهترین زمان سفر به کربلا ماه‌های محرم و صفر و ماه‌هایی است که اعیاد یا مراسمات مذهبی در آن برگزار می‌شود.
از نظر وجود جمعیت و شلوغی باید گفت که کربلا در بیشتر روزهای سال شلوغ و مملو از زائر است. اما در ماه‌های تیر، مرداد، دی و بهمن اگر مراسم مذهبی وجود نداشته باشد، کربلا خلوت‌تر است.
برای سفر به این شهر بهتر است از کاروان‌ها و تورهایی استفاده کنید که شرکت‌های گردشگری ارائه می‌دهند. این مدل سفر ارزان‌تر است و با وجود بیمه‌ای که دارد، امنیت شما تضمین می‌شود.
جاهای دیدنی و گردشگری شهر کربلا
کربلا جاذبه‌های گردشگری بسیار زیادی دارد. این جاذبه‌ها را به چند دسته مختلف می‌توان تقسیم کرد.
• اماکن زیارتی کربلا
کربلا تاریخ طولانی دارد و قدمت آن به اندازه عاشورا است. کربلا اماکن زیارتی بسیار زیادی را در خود جای داده است که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:
حرم امام حسین (ع): بارگاه امام حسین (ع) توسط مختار ثقفی ساخته شده است. با وجود اینکه این بارگاه بارها مورد حمله قرار گرفته و تخریب شده ولی حال و هوای بسیار خوب و آرام‌بخشی دارد. پیکر پاک فرزندان امام حسین یعنی حضرت علی‌اکبر و علی‌اصغر نیز در این حرم دفن شده است.
حرم حضرت عباس (ع): حرم حضرت عباس فرزند بزرگوار حضرت علی (ع) که در واقعه کربلا حضور داشت، در این شهر واقع شده است. این حرم در فاصله ۳۷۸ متری و در بخش شمال شرقی حرم امام حسین (ع) واقع شده است. به حد فاصل این دو حرم، بین‌الحرمین گفته می‌شود.
قتلگاه امام حسین و حضرت عباس (ع): گودال قتلگاه مکانی است که امام حسین در آن به شهادت رسیده است. این مکان در جنوب غربی حرم واقع شده است. نهر علقمه نیز مکانی است که حضرت عباس در آن به شهادت رسیده است.
تل زینبیه: در نزدیکی حرم امام حسین (ع) تپه‌ای به نام تل زینبیه واقع شده است. این مکان جایی است که حضرت زینب برای مشاهده جنگ در آنجا می‌ایستاده است.
خیمه‌گاه امام حسین (ع): در ۲۵۹ متری حرم امام حسین مکانی وجود دارد که محل خیمه زدن لشکر امام حسین (ع) در واقعه عاشورا بوده است. این منطقه با ضریحی پوشش داده شده است. در زیر این مکان چاه بثرالعباس واقع شده است.
حرم طفلان مسلم: آرامگاه دو طفل مسلم بن عقیل که پس از عاشورا به اسارت گرفته شدند، در کربلا قرار دارد. این دو طفل در کنار رود فرات به شهادت رسیدند.
مرقد شهدای کربلا: علاوه بر حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس، پیکر ۷۲ تن از شهدای کربلا نیز در نزدیکی حرم دفن شده است. در بخش جنوب غربی حرم امام حسین (ع) پنجره نقره‌ای وجود دارد که قبور شهدا در آن قابل‌مشاهده است.
از دیگر مکان‌های زیارتی شهر کربلا می‌توان به مرقدهای حربن یزید ریاحی، سید ابراهیم مجاب، حبیب بن مظاهر، ابن فهدحلی، ابن حمزه و امامزاده اخرس بن کاظم اشاره کرد.
• مکان‌های تاریخی
مقصد اصلی گردشگران کربلا، مکان‌های زیارتی است. بااین‌حال مکان‌های تاریخی بسیار زیادی در این شهر وجود دارد.
آرامگاه امیرکبیر: امیرکبیر از برجسته‌ترین صدراعظم‌های ایران بوده است که در زمان خود خدمات بسیار زیادی به ایران کرده است. پیکر امیرکبیر ابتدا در کاشان و شهر مشهد اردهال دفن شده بود اما بعد از مدتی به درخواست همسر امیرکبیر، پیکر آن به کربلا منتقل شد.
قلعه هندی: این قلعه توسط آقا محمدخان قاجار ساخته شده است و هدف ساخت آن افزایش امنیت شهر بوده است.
قلعه اخیضر: این قلعه در جنوب غربی کربلا و در سال ۷۷۵ میلادی ساخته شده است.
قصر عطشان: قصر عطشان قصری است که ساخت آن به دوره عباسی مربوط می‌شود. امروزه تنها بخش‌هایی از دیوارهای این قصر باقی مانده است.
چگونه به کربلا سفر کنیم؟
برای سفر به کربلا دو راه اصلی زمینی و هوایی وجود دارد.
مسیر زمینی از استان‌های غربی کشور عبور می‌کند و یکی از شلوغ‌ترین مسیرها برای رسیدن به کربلا محسوب می‌شود. مرز مهران، شلمچه و خسروی از مرزهای پرتردد برای سفر به کربلا هستند. اگر در ایام محرم به‌خصوص اربعین قصد سفر یا خرید تور کربلا را دارید، بهتر است سفر خود را زودتر از موعد آغاز کنید زیرا این مسیرها بسیار شلوغ هستند. همچنین اگر فرزند کوچک و یا سالمند همراه دارید، بهتر است سفر زمینی را انتخاب نکنید.
در سال‌های اخیر فرودگاه نجف اشرف به بهره‌برداری رسیده است و امکانات رفاهی متعددی دارد. می‌توان گفت بهترین راه سفر به کربلا خرید بلیط هواپیما و یا انتخاب تورهای هوایی است. مسیر پرواز تهران نجف به یکی از شلوغ‌ترین مسیرهای هوایی تبدیل شده است. مسیر هوایی تهران نجف معادل ۱ ساعت و ۱۵ دقیقه است. پس از رسیدن به نجف به کمک سرویس‌های خودرویی که در فرودگاه وجود دارد می‌توانید به کربلا بروید.
حمل و نقل عمومی در کربلا
معمول‌ترین وسایل حمل‌ونقل در عراق، اتوبوس و تاکسی است. در حال حاضر مترو و قطار در این شهر فعالیت ندارند. در اربیل و برخی دیگر از شهرهای توسعه‌یافته عراق مترو و دیگر وسایل نقلیه همچون تاکسی‌های اینترنتی فعال شده‌اند. اجاره خودرو نیز در کربلا مرسوم است و می‌توانید از فرودگاه یا دفاتر مخصوص این کار، خودرو کرایه کنید. قیمت بلیط اتوبوس واحد در کشور عراق حدوداً ۱ دینار است و قیمت تاکسی نیز بستگی به مسافت درخواستی دارد اما چندین برابر اتوبوس است.
فرودگاه کربلا: فرودگاه کربلا هنوز افتتاح نشده است اما بر اساس آمار و اخباری که وجود دارد، این فرودگاه تا سال آینده افتتاح می‌شود. این فرودگاه یکی از بزرگترین فرودگاه‌های خاورمیانه خواهد شد. احداث برج مراقبت این فرودگاه که ارتفاعی معادل ۶۴ متر دارد روبه اتمام است. همچنین ساخت مراکز بهداشتی، پلیس و آتش‌نشانی که باید در نزدیکی فرودگاه باشند، به اتمام رسیده است. در حال حاضر درصورتی‌که قصد سفر به شهر کربلا داشته باشید، باید از فرودگاه نجف استفاده کنید. فرودگاه نجف سابقاً یک پایگاه هوایی نظامی بوده است و امروزه به یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های خاورمیانه تبدیل شده است. این فرودگاه در سال ۲۰۰۸ افتتاح شده است.
هتل‌ها و محل‌های اقامت در کربلا
برای اقامت در شهر کربلا گزینه‌های بسیار زیادی دارید. هتل‌ها درجه‌های مختلفی دارند و کیفیت آن‌ها روز به روز بهتر می‌شود. قیمت این هتل‌ها به امکانات، خدمات و نزدیکی آن به حرم بستگی دارد. از بهترین هتل های کربلا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
هتل ریحان کربلا: این هتل در دسته هتل‌های لوکس و ۵ ستاره قرار می‌گیرد. از امکانات این هتل می‌توان به پارکینگ، رستوران، مراکز ورزشی و دیگر موارد اشاره کرد. این هتل در خیابان الکراده واقع شده است و در فاصله یک کیلومتری از حرم قرار گرفته است.
هتل بارون: این هتل یک اقامتگاه لوکس و مدرن است که امکانات بسیار خوبی دارد. هتل بارون ۲۷۳ اتاق دارد و ۹ رستوران و چندین استخر در آن قرار گرفته است. هتل بارون به فاصله ۲ کیلومتری از حرم امام حسین (ع) واقع شده است و همواره انتخاب بسیاری از زائران ایرانی و خارجی است. به فاصله هر ۳۰ دقیقه، سرویس‌های این هتل به سمت حرم حرکت می‌کنند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
هتل شهردار فندق العمده: این هتل مکانی شیک و تمیز است و برای اقامت چندروزه گزینه مناسبی است. هتل فندق العمده رستورانی با غذاهای بین‌المللی دارد. این هتل در شارع فاطمه الزهرا واقع شده است.
هتل عطاء الحسین کربلا: اگر ۱۵ دقیقه از حرم فاصله بگیرید به هتل عطاءالحسین می‌رسید. این هتل طراحی داخلی بسیار خوبی دارد و یکی از بهترین هتل‌های شهر محسوب می‌شود. هتل ۴ ستاره عطاءالحسین امکانات متعددی دارد و چندین پله از سایر هتل‌های چهار ستاره بالاتر است.
هتل لارسا کربلا: این هتل تنها ۶ دقیقه با حرم امام حسین (ع) فاصله دارد. هتل معروف لارسا کارمندانی دارد که به زبان فارسی مسلط هستند به همین دلیل بسیاری از مهمانان این هتل را ایرانی‌ها تشکیل می‌دهند. هزینه اقامت در این هتل پایین است اما بااین‌حال تمام امکانات یک هتل چهار ستاره را دارد.
هتل کریستال: این هتل اقتصادی و ارزان‌تر از دیگر هتل‌های شهر کربلا است. بااین‌حال امکانات رفاهی بسیار خوبی دارد. بزرگترین حسن این هتل این است که در فاصله ۵۰۰ متری از حرم امام حسین (ع) واقع شده است و در هر ساعتی از شبانه‌روز که خواستید می‌توانید پیاده به حرم بروید.
هتل برج السفیر کربلا: از دیگر هتل‌های لوکس کربلا می‌توان به هتل برج‌السفیر اشاره کرد. این هتل چهار ستاره دارد . در فاصله ۱٫۵ کیلومتری از حرم امام حسین (ع) واقع شده است. امکانات رفاهی این هتل بسیار خوب است و بازخوردهای بسیار خوبی از گردشگران در شبکه‌های مجازی دریافت کرده است.
غذای محلی کربلا
یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر سفری، خوردن غذاها و خوراکی‌های سنتی آن شهر است. کشور عراق غذاهای سنتی بسیار زیادی دارد که تمامی آن‌ها عطروطعم خوبی دارند و همواره مورد پسند گردشگران ایرانی قرار می‌گیرد. در ادامه به برخی از مشهورترین غذاهای محلی کربلا اشاره خواهیم کرد.
• قیمه نجفی: یکی از غذاهایی که در کربلا و عراق بسیار پرطرفدار است، قیمه نجفی است که طعم و عطر آن کمی به قیمه ایرانی شباهت دارد. بااین‌حال تفاوت‌هایی با قیمه ایران دارد به‌عنوان‌مثال به‌جای لپه از نخود استفاده می‌شود و میزان گوشت آن زیاد است.
• کبه عربی: یکی از بهترین غذاهای کربلا، کبه عربی است که در دو نوع برنجی یا بلغوری طبخ می‌شود. این کبه با گوشت و مواد تازه تهیه می‌شود و طعم و عطر بسیار خوبی دارد.
• بریانی: با شنیدن نام بریانی ممکن است یاد بریانی معروف اصفهان بیفتید. اما جالب است بدانید که بریانی عراق اصلاً به بریانی اصفهان شباهت ندارد. این غذا از ترکیب برنج، سبزی، بادام، پیاز و ادویه‌های معطر تهیه می‌شود.
• مسگوف: مسگوف نوعی ماهی است که به‌صورت تازه و کبابی سرو می‌شود. این غذا در میان مردمان عراق به‌خصوص کربلا بسیار محبوب است.
• قوزی: قوزی از ترکیب گوشت، آجیل و برنج تهیه می‌شود. قوزی در کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز طبخ می‌شود و ممکن است در شهرهای جنوبی نیز بتوانید آن را امتحان کنید.
• حمص: حمص یکی از غذاهای مشترک در میان تمامی کشورهای عربی زبان است که عمده مواد تشکیل دهنده آن نخود و ارده است. این غذا سرشار از انرژی است.
• تشریب: تشریب همانند سوپی است که از نخود، پیاز و گوشت تهیه شده است. ارزش غذایی تشریب به دلیل وجود گوشت و نخود بسیار بالا است.
• از دیگر غذاهای محبوب این شهر می‌توان به دلمه عراقی، لب لبی، خورشت فاصولیا، گص عراقی (شاورما)، فتوش، کله پاچه و کباب عراقی اشاره کرد.
هزینه های سفر به کربلا
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها در سفر هزینه‌های مربوط به آن است. در ادامه هزینه‌های سفر به کربلا را بررسی خواهیم کرد.
• هزینه سفر
معمولاً به دو صورت انفرادی، گروهی و به شکل کاروان به کربلا می‌توان سفر کرد. درصورتی‌که کاروان را برای سفر به کربلا انتخاب می‌کنید، تمامی هزینه‌ها اعم از کرایه اتوبوس برای رفت‌وبرگشت، حمل‌ونقل داخل شهری، خوردوخوراک، هزینه اقامتگاه و دیگر هزینه‌های جانبی بر عهده کاروان است. این هزینه را همان ابتدا باید پرداخت کنید. هزینه کاروان به عوامل مختلفی بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال تعداد روزهای سفر، نوع وسیله نقلیه، خوردوخوراک و دیگر امکانات تور می‌تواند تعیین‌کننده قیمت باشد. همان‌طور که می‌دانید سفر زمینی بسیار مقرون به‌صرفه‌تر از سفر هوایی است.
• هزینه هر وعده غذایی
اگر با کاروان سفر نمی‌کنید و قصد دارید به‌صورت شخصی به کربلا سفر کنید، تمامی هزینه‌های خوردوخوراک با خودتان است. باید بدانید که کشور عراق رستوران و غذاخوری‌های متنوعی دارد. البته این کشور از نظر نظافت وضعیت خوبی ندارد. به همین دلیل بهتر است رستوران‌ها و غذاخوری‌های مشهور و مجلل را برای صرف غذا انتخاب کنید. همچنین بسیاری از افراد در سفر خود کنسرو و غذاهای بسته‌بندی به همراه می‌برند.
هزینه غذا در ارزان‌ترین رستوران‌های کربلا چیزی معادل ۳۰ هزار تومان است. این هزینه در رستوران‌های سطح بالاتر به ۱۰۰ هزار تومان نیز می‌رسد.
• هزینه اقامت
از دیگر بخش‌های مهم در سفر انتخاب اقامتگاه است. برای اقامت بهترین پیشنهاد این است که از هتل‌ها استفاده کنید. دیگر مکان‌های اقامتی همچون خوابگاه‌ها یا هاستل‌ها وضعیت نظافتی خوبی ندارند. هتل‌ها نظافت و امنیت بهتری دارند. این هتل‌ها بسیار متنوع هستند و با هر هزینه‌ای که در نظر گرفته‌اید، می‌توانید در این شهر اقامت کنید. کربلا هتل‌های سه تا پنج ستاره دارد. هزینه این هتل‌ها از شبی ۲۵۰۰۰۰ تومان شروع می‌شود.
مراکز خرید و بازارها
ایرانی‌ها رسم خرید سوغات دارند که اتفاقاً رسم بسیار خوشایندی است. برای خرید سوغاتی و وسایل موردنیاز خود می‌توانید به بازارها و مراکز خرید کربلا مراجعه کنید. کربلا مراکز خرید گوناگونی دارد که در ادامه به برخی از بهترین مراکز خرید این شهر اشاره می‌کنیم:
• بازار سنتی کربلا: این بازار قدیمی‌ترین بازار شهر است و در نزدیکی حرم امام حسین (ع) قرار گرفته است.
• مرکز خرید العفاف (AL afaaf) کربلا: این بازار در خیابان حی‌الحسین قرار گرفته است و از ۸ صبح تا ۱ بامداد فعالیت می‌کند. از امکانات این مرکز خرید می‌توان به پارکینگ، وای‌فای و رستوران اشاره کرد.
• مرکز خرید الدامارچی کربلا: این مرکز خرید دو طبقه جداگانه دارد. طبقه اول مخصوص فروش انواع شیرینی و خوراکی و در طبقه دوم انواع لباس به فروش می‌رسد.
• بازار یزال کربلا (Yazal market): این بازار رتبه ۱۱ در مراکز خرید کربلا را به خود اختصاص داده است. در این بازار تمامی مایحتاج شما وجود دارد.
• بازار سدره کربلا ( سوق السدره): این بازار هم یکی از بازارهای قدیمی شهر کربلا است. سدره کربلا حال و هوای مدرنیته دارد و نسبتاً شلوغ است.
• فروشگاه لباس ال‌سی وایکیکی: ال‌سی وایکیکی یک برند مشهور است و تقریباً در بیشتر کشورهای جهان شعبه دارد. یکی از این شعبه‌ها در کربلا واقع شده است. این فروشگاه در خیابان الصنعت کربلا واقع شده است.
جشنواره ها و مراکز آیینی و فرهنگی
تقویم عراق تحت تأثیر دین اسلام قرار دارد، به همین دلیل اغلب جشنواره‌های آن مذهبی هستند. از مهم‌ترین جشنواره‌های این شهر می‌توان به عید قربان، عید رمضان و جشن ولادت پیامبر (ص) اشاره کرد. از جشن‌های ملی عراق نیز می‌توان به جشنواره فیلم کوتاه اشاره کرد.
مراسم دینی همچون عزاداری عاشورا و اربعین حسینی در کربلا بسیار باشکوه برگزار می‌شود. در روز چهلم محرم به یاد امام حسین (ع) و یاران وفادار او، شیعیان از همه نقاط جهان به کربلا سفر می‌کنند. بسیاری از این زائران از چندین روز قبل سفر خود را آغاز کرده و حدود ۷۵ کیلومتر را پیاده به سمت کربلا می‌روند. رعایت نکات بهداشتی از مهم‌ترین مسائلی است که در راهپیمایی اربعین باید به آن توجه کنید.
وسایل لازم برای سفر و پیاده‌روی در اربعین
• کفش مناسب و دمپایی
• لباس مناسب
• کوله‌پشتی و وسایل شخصی
• شارژ و پاور بانک
• عینک آفتابی و کلاه آفتاب‌گیر
• کرم ضد آفتاب
• دینار عراق یا دلار
• گذرنامه با حداقل ۳ ماه اعتبار
• مدارک هویتی
• وسایل بهداشتی
سوغاتی کربلا
سفر بدون سوغاتی امکان‌پذیر نیست. خرید سوغاتی یکی از بخش‌های جذاب سفر است. کربلا نیز سوغاتی‌های متنوعی دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
• دستگاه بخور عود: شاید کمی عجیب باشد اما دستگاه بخور عود یکی از سوغاتی‌های اصلی این شهر است. این دستگاه شکل سنتی دارد و اغلب از جنس مس ساخته می‌شود.
• چرم: پارچه‌ها و محصولات چرمی از دیگر سوغاتی‌های مشهور این شهر است. محصولات چرمی را می‌توانید در تمامی فروشگاه‌های کربلا پیدا کنید.
• دشداشه: از زیباترین سوغاتی‌های هر شهری می‌توان به لباس محلی آن‌ها اشاره کرد. لباس دشداشه لباس مردانه مشهور عربی است که در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف عرضه شده است.
• رطب: اگر به سوغاتی‌های خوراکی علاقه‌مند هستید، رطب و خرما گزینه مناسبی جهت خرید سوغات است. انواع مختلف خرما را می‌توانید از فروشگاه‌های سطح شهر خریداری کنید.
• مهر و خاک کربلا: از اصلی‌ترین سوغاتی‌ها و هدایای کربلا، مهر و خاک کربلا است. به لحاظ مقدس بودن این شهر، از خاک بارگاه امام حسین (ع) مهر تهیه می‌شود. می‌توانید برای دوستان و آشنایان خود جانماز، مهر و خاک کربلا به سوغات ببرید.
• زیورآلات: کربلا دارای زیورآلات نقره است که هم مدل‌های زنانه و هم مدل‌های مردانه دارد. برخی از این زیورآلات به سنگ‌های قیمتی مزین شده‌اند.
شماره تلفن‌های ضروری
• کد کشور: ۹۶۴++
• کد شهری: ۴۰
• پلیس: ۱۲۲۱۰۴
• آمبولانس: ۱۲۲
• آتش‌نشانی: ۱۲۲۱۱۵
• بیمارستان و مراکز درمانی: مستشفی الکفیل التخصصی
نظرات بسته شده است.