گزارشی از اکران “جنگ جهانی سوم” هومن سیدی در استانبول: از استقبال ترک ها تا خنده های تماشاگران آلمانی

عصر ترکیه – جشنواره بین المللی فیلم استانبول یکی از معتبر ترین جشنواره های سینمایی در منطقه و اروپا است که چهل  دومین دوره آن از ۷ تا ۱۸ آوریل، ۱۹ تا ۳۰ فروردین در ترکیه برگزار شد.

در این دوره جشنواره فیلم سینمایی “جنگ جهانی سوم” ساخته هومن سیدی و «تفریق» از مانی حقیقی در بخش “بهترین‌های جشنواره‌ها”، همچنین  «عروسک» به  کارگردانی اصغر یوسفی‌نژاد، «عصب‌کشی» به کارگردانی امیر توده روستا و شش فیلم کوتاه از ساخته‌های مریم تفکری شامل «زخم غایب»، «کیف ایرانی»، «نظربازی»، «بخش‌هایی از یک نامه به کودکی که متولد نشده»، «من یک گناه پرشور مرتکب شدم» و «شعر و سنگ» به نمایش گذاشته شدند.

در دومین روز جشنواره، البته با کمی سختی بلیط حضور در نمایش و بررسی فیلم “جنک جهانی سوم” همون سیدی را تهیه کردیم. فیلم در یکی از بزرگترین سالنهای مجموعه سینمایی مرکز خرید سیتیز در نیشان تاشی، که یکی از لوکس ترین مراکز خرید در این منطقه پرآوازه از استانبول به شمار می رود به نمایش درآمد.

برخلاف آنچه انتظار می رفت سالن مملو از جمعیت بود و جالب تر اینکه حضور بیش از نود درصدی ترکها در سالن که برای دیدن فیلم آمده بودند ما را غافلگیر کرد. نمایش فیلم با زبان اصلی و دو زیرنویس ترکی و انگلیسی صورت گرفت.

“جنگ جهانی سوم ” نیز مانند آنچه از آثار هومن سیدی سراغ داریم، با موضوعی اجتماعی در میان قشر خاصی از جامعه است که این بار سعی دارد به نوعی روابط متقابل انسانها و تغییر رفتار آنان درمقابل یکدیگر که بخشی از آن ناشی از رفتار متقابل و بخشی شرایط و جبر محیط است را به نمایش بگذارد.

“شکیب” با بازی محسن تنابنده کارگر روزمزدی است که در یکی از شهرهای شمالی کشور، دور از خانواده کارگری میکند و در جریان کار برای یک تیم سینمایی که فیلمی با موضوع جنگ جهانی سوم می سازد، ناگهان به ایفا کننده نقش اول یا همان هیتلر در فیلم تبدیل می شود.

بعدها و در جریان فیلم در می یابیم که او همسر و پسر خود را در زلزله از دست داده و ارتباط عاطفی او با زنی ناشنوا با بازی مهسا حجازی که به نوعی با تیمی از خلافکاران مرتبط است حاشیه هایی را برای او می سازد و این کشمکش در کنار مفقود شدن معشوقه اش که گمان می رود در جریان فیلم برداری و سوزاندن دکور صحنه جان خود را از دست داده ، نهایتا شیکیب را که همچنان با از دست دادن زن و فرزند خود کنار نیامده و بارها سعی کرده خود را از بین ببرد، تبدیل به آنارشیستی می کند که قصد جان همه اعضای گروه را کرده و آنان را به کام مرگ می کشاند.

فیلم در سکانسهای ابتدایی، بویژه در سکانسهای مربوط به چنگ جهانی سوم و تبدیل شکیب از کارگر صحنه به نقش اصلی، کمی خنده دار و شاید کمدی به نظر می رسد، به طوری که صدای خنده بینندگان خارجی فیلم، بخصوص آلمانی ها که احتمالا با دیدن تصویر هیتلر بر روی پوستر فیلم جذب آن شده بودند را برانگیخت.

اما با پیش رفتن داستان این کمدی با ظرافتی هنرمندانه تبدیل یه یک تراژدی بسیار عمیق شده و بیننده را تا سکانس پایانی در حالت تعلیق نگه می دارد و سوالاتی از قبیل اینکه شکیب  تا چه حد در اتفاقاتی که روی داد مقصر است؟ رفتار کارگردان فیلم که در سکانسهای پایانی تبدیل به یک دیکتاتور شده تا چه حد قابل توجیه است؟ و اینکه نهایتا درمجموعه رویدادهای فیلم، طرفدار شکیب هستید که می خواهد همه را با خود از بین ببرد، کارگردانی که منطقش را از دست داده و تبدیل به یک دیکتاتور شده است،  یا تهیه کننده ای که همه سرمایه زندگی اش در معرض نابودی است و به هر دری میزند و گاهی کارهای کثیفی میکند که فقط و فقط فیلمش را به پایان برساند؟ سوالاتی است که شاید تا ساعتها بعد از پایان فیلم ذهن را به خود مشغول کند.

هرچند ما اینجا قصد تحلیل و نقد این اثر را نداریم، با این حال باید گفت آخرین اثر هومن سیدی، فیلمی خوب و در خور اعتنا، با سناریویی هوشمندانه و فکرشده، کارگردانی بسیار خوب، با ریتمی مناسب و تعلیقی که به کمک هرچه بهتر شدن اثر آمده، فیلم برداری، نورپردازی و دکوری خوب و یک اثر سینمایی خوب اجتماعی است که در هدف خود در به تصویر کشیدن روابط اجتماعی و تاثیر متقابل رفتار انسانها بر یکدیگر موفق عمل کرده است.

جنگ جهانی سوم

جلسه نقد و بررسی فیلم نیز در پایان آن، با حضور هومن سیدی کارگردان و پاسخ به سوالات تماشاگران فیلم برگزار شد و از نوع سوالات و استقبال و تشویق او از سوی تماشاگران می توان دریافت که فیلم توجه مخاطبان را کاملا به خود جلب کرده و تا حدود زیادی در رسیدن به اهدافش موفق بوده است.

و در نهایت، فیلم سینمایی «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی موفق به کسب جایزه لاله طلایی بهترین فیلم بخش مسابقه بین‌الملل از چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم استانبول در کشور ترکیه شد.