پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی به پرسشی درباره حکم «محاربه»

آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی: در این قانون مهم اسلامی که درباره محاربان وارد شده، چون نحوه این جرم و جنایت بسیار متفاوت است و همه محاربان مسلماً یکسان عمل نمی کنند و یکسان نیستند، طرز مجازات آنها نیز متفاوت ذکر شده است.

آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید درباره‌ی اینکه «کدام یک از چهار گزینه‌ی موجود برای مجازات فردی که به «محاربه» محکوم شده‌است، در صورتی که مرتکب قتل نشده باشد باید از سوی قاضی تعیین شود؟» گفت: همه‌ی محاربان مسلماً یکسان عمل نمی‌کنند و یکسان نیستند، طرز مجازات آنها نیز متفاوت ذکر شده است. مجازات باید به تناسب کاری که محارب انجام داده است باشد.

این مرجع تقلید در پاسخی تفصیلی به پرسشی درباره‌ی حد محاربه اظهار داشت: آیا مجازات‌های چهارگانه [محاربه] جنبه تخییری دارد؟ یعنی حکومت اسلامی هر کدام از آنها را درباره هر کسی صلاح ببیند اجراء می‌کند، و یا متناسب با چگونگیِ جرم و جنایتی است که از آنها سر زده است؟ یعنی اگر افراد محارب دست به کشتن انسان‌های بی گناهی زده‌اند، مجازات قتل برای آنها انتخاب می شود. اگر اموال مردم را با تهدید به اسلحه برده‌اند، انگشتان دست و پای آنها قطع می شود. اگر هم دست به آدم کشی و هم سرقت اموال زده باشند اعدام می شوند و جسد آنها برای عبرتِ مردم، مدتی به دار آویخته می‌شود. و اگر تنها اسلحه به روی مردم کشیده‌اند بدون این که خونی ریخته شود و یا سرقتی انجام گیرد، به شهر دیگری تبعید خواهند شد؟ شک نیست که معنی دوم، به حقیقت نزدیک تر است، و این مضمون در چند حدیث که از ائمه اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده، به چشم می خورد.

در ادامه‌ی این پاسخ که در پایگاه اطلاع‌رسانی این مرجع تقلید در دسترس است آمده است: درست است که در پاره‌ای از احادیث اشاره به مخیّر بودن حکومت اسلامی در این زمینه شده است ولی با توجه به احادیث سابق منظور از تخییر، این نیست که حکومت اسلامی از پیش خود یکی از این چهار مجازات را انتخاب نماید و چگونگی جنایت را در نظر نگیرد؛ زیرا بسیار بعید به نظر می‌رسد که مسأله کشتن و به دار آویختن، هم‌ردیف تبعید بوده باشد، و همه در یک سطح.