عصر ایران ؛ نهال موسوی – یکی از اتفاقات جالب توجه چند روز اخیر این بود که مسعود اطیابی، کارگردان فیلم پرفروش دینامیت اعلام کرد در جلسه‌ای که اخیرا با مسئولان ستاد امر به معروف و نهی از منکر داشته است نسخه سانسور نشده فیلم بیشتر مورد پسند ستاد امر به معروف و نهی از منکر بوده است.

اصل قضیه این است که در هفته‌های گذشته نامه‌ای از سوی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر به معاون دادستان کشور خبرساز شده بود که در آن درباره ۲ فیلم سینمایی «دینامیت» و «گشت ۳» گفته شده بود، این دو فیلم به شکل سخیفی به تخفیف، تحقیر و تمسخر فریضه امر به معروف و نهی پرداخته‌اند.

دبیر این ستاد ضمن اعلام جرم در این مورد، خواستار این شده بود که «وزارت ارشاد لااقل به میزان فروش دو فیلم مذکور منابع مالی جهت تولید فیلم فاخر و رسانه‌ای با هدف جبران مافات و تعظیم فریضتین الهی در اختیار ستاد قرار دهد».

سید مسعود اطیابی – کارگردان «دینامیت» – در گفت‌وگویی با ایسنا توضیح داده است که: « اخیرا جلسه‌ای با مسئولان ستاد امر به معروف و نهی از منکر داشتیم و با هم بخش‌هایی از قسمت‌های سانسور شده‌ی فیلم را – برای اکران عمومی ۲۷ دقیقه سانسور شده بود – تماشا کردیم. این ۲۷ دقیقه باعث شده بود محتوای اصلی فیلم گرفته شود و من بارها این را گفته بودم و دوستان هم که فیلم را دیدند با من هم‌نظر بودند و گفتند نسخه کامل‌تر فیلم محتوای درستی داشته است.»

در سینمای ایران چه بسیار فیلم‌هایی بوده‌اند که در زمان خود توقیف شده اما بعد از چند سال رفع توقیف شده‌اند و فیلم هم دیده شده و همیشه یک حسرت و تاسفی به همراه داشته که برای چه این چنین فیلمی توقیف شده است؟

بحث سانسور هم مقوله جدیدی نیست و بسیار فیلم‌ها که با سانسور مواجه شده‌اند و بعدتر صحنه‌های سانسوری فیلم منتشر شده است. اما این که یک فیلم تقریبا همزمان با تمام شدن اکرانش یک نهادی چون ستاد امر به معروف و نهی از منکر بگوید سانسور به آن لطمه زده است مقوله جدیدی است!

اگر از انواع و اقسام تئوری‌های توطئه عبور کنیم و اساسا فرض را بر این بگذاریم که نیت سیاسی برای توبیخ شورای پروانه نمایش و سازمان سینمایی (قبلی یا فعلی) و … در کار نباشد، واقعا این اعلام موضع ستاد امر به معروف و نهی از منکر را باید به فال نیک گرفت. چون به این نتیجه رسیده‌اند که  حذف ۲۷ دقیقه از یک فیلم پیام اصلی آن را مخدوش کرده است.

به عبارتی دیگر ستاد امر به معروف و نهی از منکر گفته است که ای کاش آن ۲۷ دقیقه حذف نمی‌شد تا محتوای اصلی فیلم به درستی انتقال یابد، در واقع این همان نگاه کلانی است که باید نتیجه غایی از تماشای یک فیلم را مورد نظر قرار دهد نه فقط یک صحنه یا ۲ صحنه از فیلم.

شاید در یک صحنه موضوعی مطرح شود که صرفا تاکید بر آن چندان خوشایند شورای پروانه نمایش نباشد اما باید دید کارکرد این صحنه برای چیست و نتیجه نهایی چه خواهد بود؟ شاید وجود این صحنه ناخوشایند باعث شود که پیام فیلم چند برابر قویتر بر مخاطب اثر بگذارد.

سازندگان دینامیت حق دارند که فکر کنند اگر آن ۲۷ دقیقه از فیلمشان سانسور نمی‌شد، شاید فیلمشان بسیار بیشتر از رقم الان فروش می‌کرد، حال جواب ضرر آنها را چه کسی خواهد داد؟

سینما یک هنر، صنعت، رسانه بسیار پیچیده است که واقعا به این سادگی نمی‌توان در مورد آن حرف زد و طبیعتا فیلمسازان هم برایشان بسیار مهم است که محصولاتشان به مخاطب عرضه شود و به شکل درستی هم این اتفاق رخ دهد و البته این کار را پیچیده و سخت خواهد کرد.

به همین دلیل هم هست که بسیاری از سانسورهایی که در فیلم‌ها یا سریال‌ها صورت گرفته فقط باعث دلخوری و رنجش فیلمسازان و حتی تعجب و حیرت آنها شده است.

چه بسیار فیلمسازانی که گفته‌اند آن برداشتی که شورای مربوطه از فیلمش یا صحنه‌ای از فیلمش داشته کاملا غلط و بی ربط بوده است. به همین دلیل همیشه سانسور فیلمشان را یک اقدام بی رحمانه دانسته‌اند و از این قضیه بسیار دلخورند.

البته بگذریم از فیلمسازن سودجویی که با استفاده از همین سانسور در جهت توجیه ضعف فیلم یا سریالشان فریاد وامصیبتا سر داده‌اند. یا دنبال توجه و فروش بیشتر برای فیلمشان بوده‌اند. اتفاقا سانسور برای این قشر محل فراری مطمئن بوده است که هیچ وقت به شکل درست مورد ارزیابی قرار نگیرند. و هر چه بگویی فیلمنامه یا تدوین مشکل دارد آنها جواب خواهند داد: «اگر فیلمم را سانسور نمی کردند این مشکلات وجود نداشت».

در نهایت از شورای پروانه نمایش فیلم‌ها انتظار بیشتر از این است، امید که این یک نمونه باعث شود شوراهای پروانه نمایش فیلم و یا ساترا (که در امور صدور مجوز نمایش سریال‌ها فعال است) با نگاهی بازتر ، افقی گسترده‌تر و اعتماد به فیلمسازان از بعضی تنگ‌نظری‌های بی مورد دوری کنند.

اما امید اصلی این است که شورایی و سانسوری در کار نباشد و فیلمساز همان فیلمی که دلش خواسته و ساخته را به مخاطب ارائه دهد. آمین یا رب العالمین.