اثرات محافظتی واکسیناسیون کرونا ۲ هفته پس از دریافت دوز دوم به بالاترین حد خود می‌رسد. در این زمان فرد کاملا واکسینه شده است و اگر بعد از این مدت به بیماری کووید مبتلا شود در واقع دچار عفونت بعد از واکسن می‌شود.
به‌طور کلی، عفونت‌های بعد از واکسیناسیون مانند عفونت‌های معمولی کووید-۱۹ در افراد واکسینه نشده است اما برخی تفاوت‌ها وجود دارد و افراد واکسینه‌شده با دو دوز واکسن باید مواردی را بدانند که در ذیل به آنها اشاره شده است.
بر اساس مطالعه علائم کووید، پنج علامت شایع در عفونت بعد از واکسیناسیون شامل سردرد، آبریزش بینی، عطسه، گلودرد و از دست دادن بویایی است. برخی از این علائم همان نشانه‌هایی است که در افراد واکسینه‌نشده مشاهده می‌شود البته در این افراد سه مورد از شایع‌ترین علائم نیز سردرد، گلودرد و آبریزش بینی است البته تب و سرفه مداوم نیز گزارش می‌شود.
تب و سرفه که از علائم پیشین کووید -۱۹ هستند در افراد واکسینه که به بیماری مبتلا می‌شوند به ندرت مشاهده می‌شود. نتایج تحقیقی نشان داده است که افراد مبتلا به عفونت بعد از واکسن در مقایسه با افراد غیر واکسینه‌شده ۵۸ درصد کمتر احتمال دارد که تب داشته باشند و بیماری کووید برای بسیاری از افراد بعد از واکسیناسیون مانند احساس سرماخوردگی توصیف شده است.
افراد واکسینه‌شده کمتر از افراد واکسینه نشده در صورت ابتلا به کووید-۱۹در بیمارستان بستری می‌شوند همچنین به احتمال زیاد علائم کمتری در مراحل اولیه بیماری دارند و کمتر احتمال دارد به کووید طولانی مبتلا شوند.
دلایل خفیف‌تر شدن بیماری در افراد واکسینه‌شده می‌تواند به این دلیل باشد که اگر واکسن‌ها مانع عفونت نشوند، به نظر می‌رسد که افراد مبتلا، ذرات ویروس کمتری در بدن خود دارند اما این مورد هنوز تایید نشده است.
چه مواردی خطر ابتلا را افزایش می‌دهند؟
نتایج تحقیقات در انگلستان نشان داده است که ۰.۲درصد از جمعیت یا از هر ۵۰۰ نفر یک نفر با واکسیناسیون کامل، بیماری شدید را تجربه می‌کنند اما همه در معرض خطر یکسانی نیستند. به نظر می‌رسد چهار چیز به میزان محافظت شما از واکسیناسیون کمک می‌کند:
نوع واکسن
اولین مورد، واکسن خاصی است که دریافت کرده‌اید و کاهش نسبی خطر که هر نوع ارائه می‌دهند.
کاهش نسبی خطر، معیاری است که نشان می‌دهد، واکسن به چه میزان خطر ابتلا به کووید را در مقایسه با فردی که واکسینه‌نشده کاهش می‌دهد. آزمایش‌های بالینی نشان داده است که واکسن مدرنا خطر ابتلا به کووید را در افراد واکسینه‌شده ۹۴ درصد و واکسن فایزر این خطر را ۹۵ درصد کاهش می‌دهد.
واکسن‌های جانسون و جانسون و آسترازنکا عملکرد کمتری داشتند و این خطر را به ترتیب در حدود ۶۶ و ۷۰ درصد کاهش دادند (البته اگر فاصله بیشتری بین دوزها باشد، حفاظت واکسن آسترازنکا به ۸۱ درصد افزایش می یابد).
زمان واکسیناسیون
مدت زمان واکسیناسیون نیز مهم است و یکی از دلایلی است که بحث بر سر دوز تقویت‌کننده واکسن را افزایش می‌دهد. نتایج تحقیقات اولیه که هنوز در حال چاپ است (و باید توسط سایر دانشمندان مورد بررسی قرار گیرد) نشان می‌دهد که محافظت در واکسن فایزر ۶ ماه پس از واکسیناسیون کاهش می‌یابد.
سویه‌های ویروس
عامل مهم دیگر، نوع ویروسی است که با آن روبرو هستید. کاهش خطر تا حد زیادی با آزمایش واکسن‌ها در برابر شکل اولیه ویروس کرونا محاسبه شده است اما هنگام مواجهه با نوع آلفا، داده‌های بهداشت عمومی انگلستان نشان می‌دهد که دو دوز واکسن فایزر محافظت کمتری دارد و خطر ابتلا به علائم کووید را تا ۹۳ درصد کاهش می دهد و در برابر دلتا، سطح حفاظت حتی به ۸۸ درصد می‌رسد. این مورد درباره واکسن آسترازنکا نیز صادق است.
مطالعه علائم کووید همه این موارد را تایید می کند. داده‌ها نشان می‌دهند که در دو تا چهار هفته پس از دریافت دوز دوم واکسن فایزر، حفاظت در برابر سویه دلتا ۷۸ درصد است و پس از چهار تا پنج ماه این رقم به ۷۷ درصد کاهش می‌یابد.
سیستم ایمنی شما
مهم است که به خاطر داشته باشید که ارقام فوق به کاهش متوسط خطر در بین جمعیت اشاره دارد. خطر ابتلا در شما بستگی به میزان ایمنی و سایر عوامل خاص شخصی دارد (مانند اینکه چگونه در معرض ویروس قرار دارید و ممکن است توسط شغل شما تعیین شود).
تناسب اندام معمولا با افزایش سن کاهش می‌یابد. شرایط پزشکی طولانی‌مدت نیز ممکن است پاسخ ما به واکسیناسیون را مختل کند بنابراین افراد مسن یا افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند ممکن است سطوح کمتری از محافظت حاصل از واکسن در برابر کووید داشته باشند یا ممکن است محافظت آنان سریع‌تر کاهش یابد.
همچنین لازم به یادآوری است که آسیب‌پذیرترین افراد از نظر بالینی قبل از دیگران واکسن خود را دریافت کرده‌اند، احتمالا بیش از هشت ماه پیش که ممکن است خطر ابتلا به عفونت را به دلیل کاهش محافظت افزایش دهد.
آیا باید نگران باشیم؟
واکسن‌ها هنوز خطر ابتلا به کووید را تا حد زیادی کاهش می‌دهند همچنین به میزان بیشتری در برابر بستری شدن در بیمارستان و مرگ محافظت ایجاد می‌کنند. با این حال، این مربوط به مشاهده عفونت بعد از واکسیناسیون است و نگرانی این است که محافظت با واکسن با گذشت زمان کاهش یابد.
از این رو دولت بریتانیا در حال برنامه‌ریزی برای افزایش دوز به افراد آسیب‌پذیر است همچنین در حال بررسی این است که آیا تقویت‌کننده‌ها باید به‌طور گسترده‌تری تجویز شوند یا خیر.
سایر کشورها، ازجمله فرانسه و آلمان نیز در حال برنامه‌ریزی برای ارائه تقویت‌کننده به گروه‌هایی هستند که در معرض خطر بیشتری از کووید-۱۹ قرار دارند.
اما حتی اگر از تقویت‌کننده‌ها نیز استفاده شود این را نباید به‌عنوان عدم کارایی واکسن‌ها تعبیر کرد و در عین حال، ترویج واکسیناسیون برای همه واجدین شرایط که هنوز واکسینه نشده‌اند ضروری است.