محققان بریتانیایی در حال پرورش گونه جدیدی از گندم هستند که این گندم‌ها به صورت ژنتیکی اصلاح شده‌اند تا سطح پایین‌تری از “آسپاراژین” (اسید آمینه‌ای که هنگام برشته شدن نان با سرطان ارتباط دارد) را دارا باشند.
این نخستین باری است که گندم با استفاده از تکنیک ویرایش ژن موسوم به “کریسپر” در مزارع انگلستان یا اروپا تولید می‌شود البته گفتنی است این روش در چین و ایالات متحده استفاده شده است.
محققان این مطالعه ژنوم یک سویه استاندارد از گندم را برای حذف آسپاراژین که هنگام پخت یا برشته شدن نان به آلاینده سرطان زا به نام آکریل آمید تبدیل می‌شود ، ویرایش کردند.
البته محققان این مطالعه از زمان عرضه نان‌های حاصل از این گندم‌ها به بازار خبر نداده‌اند اما بعید است که این گندم‌ها پیش از به پایان رسیدن دوره آزمایشی پنج ساله عرضه شوند.
موسسه Rothamsted Research از دهه ۱۹۹۰ پیشگام آزمایشات محصولات اصلاح شده ژنتیکی بوده است و از سوی وزارت محیط زیست، غذا و امور روستایی بریتانیا نیز برای انجام این آزمایش ویرایش ژنتیکی مجوز دریافت کرده است.
تفاوت بین ویرایش ژنوم و اصلاح ژنتیک سنتی این است که طی آن دانشمندان قادر به ایجاد تغییرات بسیار دقیقی در نواحی خاصی از DNA هستند.
پروفسور “نایجل هالفورد” (Nigel Halford) سرپرست پروژه می‌گوید: هدف نهایی این پروژه تولید گندمی با مقادیر بسیار کم آسپاراژین است. آکریل آمید از زمان کشف در سال ۲۰۰۲ یک مشکل بسیار جدی برای تولیدکنندگان مواد غذایی بوده است و نشان داده شده باعث ایجاد سرطان در جوندگان می‌شود و برای انسان نیز احتمالا سرطانزا است.
این ماده در نان وجود دارد و هنگام برشته شدن نان به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد اما در سایر محصولات گندم و در بسیاری از مواد از جمله چیپس ، سیب زمینی تنوری و قهوه نیز وجود دارد. محققان معتقدند که می‌توان بدون اینکه کیفیت دانه یا عملکرد آن به خطر بیفتد، سطح آسپاراژین در گندم را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
با این حال این یک هدف بلند مدت است و هدف این پروژه ارزیابی عملکرد گیاهان گندم در مزرعه و اندازه گیری غلظت آسپاراژین در دانه تولید شده در شرایط مزرعه است.
در طول آزمایش محققان از روش کریسپر برای حذف ژن سنتتاز آسپاراژین ، TaASN۲ ( آنزیمی که به اتصال دو مولکول کمک می‌کند )، استفاده کردند.
به گفته محققان غلظت آکریل آمید در دانه گیاهان ویرایش شده در مقایسه با گیاهان بدون ویرایش به میزان قابل توجهی کاهش یافته و یک خط کاهش بیش از ۹۰ درصد را نشان داده است.
محققان گفتند: ما اکنون در این آزمایش جدید میزان آسپاراژین موجود در دانه همان گندم‌ها را اندازه گیری خواهیم کرد و علاوه بر آن به بررسی جنبه‌های دیگر گندم مانند پروتئین آن نیز خواهیم پرداخت.
این پروژه حداکثر تا پنج سال به طول می‌انجامد و در سال ۲۰۲۶ به پایان خواهد رسید. تاکنون دانشمندان آمریکایی و چینی سرمایه گذاری زیادی برای استفاده از روش کریسپر برای بهبود محصولات کشاورزی انجام داده‌اند.