در ۲ دهه اخیر تهران هم به جمع شهرهای گرم کشور پیوسته و ساکنانش تابستان‌های طاقت‌فرسایی را تجربه می‌کنند اما امسال قرار است ایرانی‌ها تابستان گرم‌تری را تجربه کنند که گفته می‌شود گرم‌ترین تابستان نیم‌قرن اخیر است. خشکسالی و افت ظرفیت نیروگاه‌های برقابی و جیره‌بندی برق از حالا خبر از روزهای سخت تابستان امسال می‌دهد. تغییرات آب و هوایی باعث شده که امروز در بسیاری از شهرها حتی در نیمه شمالی کشور، کولرهای آبی مثل سابق جوابگو نباشند و حالا بسیاری از خانه‌ها و بیشتر ادارات پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ و کوچک کشور به کولرهای گازی مجهز شده‌اند. اما نکته‌ای که در سال‌های اخیر به‌ویژه از سال گذشته بازار لوازم خانگی و ازجمله کولر را تحت‌تأثیر قرار داده افزایش قیمت دلار و در نتیجه رشد سرسام‌آور قیمت‌هاست. این رشد، چه در اقلام وارداتی و چه اقلام تولید داخل به‌دلیل وابستگی به واردات مواداولیه کاملا مشهود بوده و در تمامی کالاها نیز بدون استثنا قابل مشاهده است، اما در بخش لوازم خانگی بزرگ و اقلامی که مشابه داخلی ندارند بسیار پررنگ‌تر بوده است. یخچال، ماشین لباسشویی، تلویزیون و البته کولرهای گازی، اقلامی هستند که تولیدات داخلی آنها جوابگوی تقاضای بازار نیست و گرچه آمارها از رشد مناسب تولید خبر می‌دهند اما ناکافی بودن میزان تولید داخلی از یک سو و تقاضای بالا برای برندهایی که به واسطه سال‌ها حضور مستمر در بازار ایران اعتماد مشتری ایرانی را به‌دست آورده‌اند، از سوی دیگر، قیمت‌های سرسام‌آوری را در بازار لوازم خانگی رقم زده است.
افزایش ۲ برابری تولید کولر آبی
براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در فروردین‌ماه امسال و ۸۰۰ دستگاه کولر آبی در کشور تولید شده که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۶۷ هزار و ۹۰۰ دستگاه بوده است. تولید کولرآبی در کشور طی سال ۹۹ به‌دلیل محدودیت‌های صادراتی ناشی از کرونا اندکی کاهش یافت اما حالا میزان تولید دوباره افزایش یافته است. مقایسه آمارهای ۱۱ماهه با سال ۱۳۹۶ نیز نشان می‌دهد از بین ۲۹ کالای منتخب صنعت، تولید ۲۳ کالا طی مدت یادشده افزایش داشته و در این میان بیشترین افزایش تولید مربوط به کولر آبی بوده که تولید آن طی ۴ سال با ۱۴۲.۵ درصد افزایش بیش از ۲ برابر شده است. با این حال افزایش چشمگیر تولید به تثبیت قیمت منجر نشده و به‌ویژه از تابستان پارسال تا امروز کولر آبی افزایش قیمتی بیش از ۵۰ درصدی را تجربه کرده است.
ارزان‌ترین کولر آبی
قیمت کولرهای آبی مشابه و با ظرفیت یکسان در برندهای مختلف تفاوت معنی‌داری ندارد و بازه‌ای بین یک تا ۱۰ میلیون تومانی را بسته به حجم و امکانات کولر در بر می‌گیرد؛ بازه‌ای که نسبت به سال گذشته بسیار وسیع‌تر شده و به سمت رقم‌های بالاتر میل کرده است. سال گذشته کمترین و بیشترین قیمت کولر آبی در بازار بین ۴۰۰ هزار تومان تا نهایتا ۴ میلیون تومان در ظرفیت‌های ۷ هزار و بیشتر بود، اما در یک سال اخیر قیمت‌ها بسیار متفاوت شده و دست‌کم ۲ میلیون تومان افزایش یافته است. امسال به‌طور میانگین قیمت کولرهای آبی دارای حجم ۳ هزار تا ۳۵۰۰ بین ۵/۱ تا ۳ میلیون تومان، کولرهای ۴ هزار تا ۵ هزار در حدود ۳ تا ۴ میلیون تومان و قیمت کولرهای ۶ تا ۷ هزار حدود ۵ تا ۶ میلیون تومان است. ظرفیت هوادهی یا حجم کولر به این معناست که هر کولر چه مساحتی را پوشش‌دهی می‌کند. برای مثال کولر ۲۵۰۰ برای مساحت ۴۰ تا ۵۰ متر، کولر ۴۰۰۰ برای مساحت ۵۰ تا ۶۰ متر و کولر ۶۰۰۰ برای مساحت ۸۰ تا ۹۰ متر مناسب است. برای اینکه متوجه شوید چه کولری برای متراژ ساختمان شما مناسب است باید مساحت مشخص را بر عدد ۰.۰۱۳۵ تقسیم کنید تا ظرفیت تقریبی کولر مورد نیاز شما به‌دست آید. آبسال، سپهر الکتریک، آزمایش، برفاب، لورچ، انرژی، موتوژن، نیرو تهویه البرز، ایران شرق، جنرال پویا، ریتون و توان، برندهای کولر آبی در بازارکشور هستند که بیشتر سهم بازار در اختیار برندهای معروف و قدیمی مثل آبسال و سپهرالکتریک است.
کولرهای گازی
اوجنرال، گری، ال‌جی و سامسونگ برندهای شناخته شده و برتر کولر گازی (اسپلیت) در ایران هستند. ایران رادیاتور فعلا تنها شرکت ایرانی است که کولر گازی تولید می‌کند البته این تولید به‌صورت مونتاژ انجام می‌شود و این شرکت براساس آنچه در سایت شرکت آمده، در همکاری با شرکت ژاپنی توشیبا قطعات وارداتی را در ایران مونتاژ می‌کند. اما به‌گفته رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران، شرکت پاکشوما با وارد کردن تمامی تجهیزات مورد نیاز در حال تدارک خط تولید کولر گازی در کشور است. اکبر پازوکی در توضیح این خبر می‌افزاید: تا دو سه ماه آینده با راه‌اندازی خطوط تولید این کارخانه صفر تا صد تولید کولر در داخل قابل انجام است، حتی موتور کولر هم در داخل کشور تولید می‌شود و این شرکت می‌تواند به دیگر کارخانه‌ها موتور تولیدی خود را بفروشد. هم‌اکنون برند جی پلاس هم تولید محصولات خود را در داخل کشور انجام می‌دهد و با ضمانت گلدیران به فروش می‌رساند اما سهم تولیدات داخلی از بازار کولرگازی هنوز بسیار اندک است و بازار در قبضه برندهای خارجی است. ال‌جی و سامسونگ با اینکه در دیگر محصولات به‌دلیل ممنوعیت واردات و تحریم‌های بین‌المللی واردات قانونی ندارند، در زمینه کولر گازی به‌دلیل تولید ناچیز داخلی هنوز محصولاتشان به کشور وارد می‌شود و با ضمانت گلدیران و سام سرویس به فروش می‌رسد. گری و اوجنرال برندهای دیگر این محصول در بازار ایران هستند و البته برند تایلندی جنرال که ضمانتنامه‌ای برای محصولاتش نمی‌دهد.
برای انتخاب کولر گازی غیر از برند نکات مهم دیگری هم هست که باید حتما مورد توجه قرار گیرد. کولرهای گازی موجود در بازار انواع پنجره‌ای، پرتابل، ایستاده و اسپلیت را شامل می‌شوند که هرکدام برای محیط خاصی مناسبند
کدام کولر را بخریم؟
برای انتخاب کولر گازی غیر از برند نکات مهم دیگری هم هست که باید حتما مورد توجه قرار گیرد. کولرهای گازی موجود در بازار انواع پنجره‌ای، پرتابل، ایستاده و اسپلیت را شامل می‌شوند که هرکدام برای محیط خاصی مناسبند. کولرهای پنجره‌ای ساده‌ترین و قدیمی‌ترین انواع کولر گازی هستند که هنوز در منازل ویلایی شهرهای دارای آب و هوای مرطوب جنوب و شمال کشور استفاده می‌شوند. این کولرها کنترل از راه دور ندارند و به‌دلیل نصب داخل پنجره یا دیوار برای منازل آپارتمانی مناسب نیستند. کولرهای پرتابل برای محیط‌های کوچک و اجاره‌ای می‌تواند گزینه مناسبی باشد و کولرهای ایستاده نیز برای رستوران‌ها، سالن‌های پذیرایی و محیط‌های بزرگ مناسب هستند. اسپلیت‌ها هم‌اکنون کولرهای معمول و مناسب محیط‌های مسکونی یا کاری هستند که براساس ظرفیتشان قیمت‌های متفاوتی دارند. برای یک آپارتمان ۶۰ تا ۷۰ مترمربعی، یک اسپیلت با ظرفیت تقریبی ۱۶ هزار کافی است و درصورتی که مساحت آپارتمان به ۸۰ مترمربع برسد باید کولری با دست‌کم ۱۸ هزار بی‌تی‌یو خریداری کرد. اما عواملی مثل تعداد پنجره و میزان آفتابگیر بودن اتاق‌ها، ارتفاع سقف و میزان تردد هم بسیار مهم است و ممکن است خرید کولری با ظرفیت بالاتر همیشه به‌معنای بازدهی بهتر نباشد. گذشته از اندازه محیط مورد نظر و ظرفیت کولر این نکته را نیز باید درنظر گرفت که انواع کولرهای گازی خود شامل ۲ دسته کم‌مصرف و پرمصرف می‌شوند. با توجه به شرایط ویژه کم‌آبی و بحران برق در تابستان بسیار گرم امسال بهتر است اگر قصد خرید کولر دارید، حتما سراغ انواع کم‌مصرف بروید.
رشد ۶۰ درصدی قیمت کولر طی یک سال
بازار لوازم خانگی طی یک سال گذشته یکی از پرحاشیه‌ترین بازارهای کشور بود و گرانی سرسام‌آور انواع وسایل به‌ویژه لوازم خانگی بزرگ، تهیه این اقلام را برای بسیاری از خانواده‌ها و زوج‌های جوان غیرممکن کرد. امسال شرکت‌ها هنوز به‌طور رسمی افزایش قیمت محصولات خود را اعلام نکرده‌اند اما نگاهی به قیمت انواع کولرهای موجود در بازار نشان می‌دهد تمامی برندها بدون استثنا بین ۳۰ تا ۶۰ درصد گران‌تر شده‌اند. کولرهای ۲۴ هزار شرکت داخلی ایران رادیاتور که سال گذشته با قیمت ۸ میلیون تومان به فروش می‌رسید، امسال بین ۱۳ تا ۱۴ میلیون تومان قیمت خورده‌اند و وارداتی‌ها نیز تحت‌تأثیر افزایش قیمت دلار چیزی نزدیک به ۱۰۰ درصد رشد قیمت داشته‌اند. قیمت کولرهای گازی ایستاده که مخصوص فضاهای بزرگ اداری و سالن‌های پذیرایی هستند درحال حاضر تا حدود ۶۰ میلیون تومان بالارفته است. البته انواع ارزان‌تر این کولرها هم در بازار پیدا می‌شود اما متوسط قیمت آنها را می‌توان ۴۰ میلیون تومان عنوان کرد. کولر ایستاده سرد و گرم ۳۶ هزار برند گری هم‌اکنون بین ۳۰ تا ۳۶ میلیون تومان قیمت دارد و همین کولر با ظرفیت ۴۸ هزار را در فروشگاه‌ها و همچنین سایت‌های فروش آنلاین از ۳۹ میلیون تا ۵۰ میلیون تومان می‌توان پیدا کرد. کولر ایستاده ۳۶ هزار از برند هایسنس هم بین ۲۶ تا ۲۹ میلیون تومان قیمت خورده است.
ارزان‌ترین اسپلیت ۹ میلیون تومان
کولرهای گازی خانگی ظرفیت‌های کمتر و قیمت‌های پایین‌تری دارند. قیمت کولر با افزایش قدرت موتور و ظرفیت آن، بالاتر می‌رود و انواع کولر گازی در بازار، بسته به حجم، برند و نوع موتور کولر نرخ‌های متفاوتی دارد اما برای اسپلیت‌ها به‌گفته فعالان بازار و فروشندگان، رنج قیمت در محدوده ۹ تا ۳۲ میلیون تومان است. بعضی از انواع اسپلیت‌ها در برخی برندها تا ۵۰ میلیون تومان قیمت نیز در بازار وجود دارند اما درصد بالای کولرهای موجود در بازار در محدوده قیمتی گفته شده هستند. پرمصرف‌ترین ظرفیت اسپلیت‌ها بین ۱۸ هزار تا ۳۰ هزار بی‌تی‌یو است که برای آپارتمان‌های ۶۰ تا حدود ۱۲۰ مترمربعی مناسب هستند. برای متراژهای بالاتر معمولا بیش از یک کولر خریداری می‌شود. نگاهی به قیمت اسپلیت‌ها نشان می‌دهد قیمت کولرهای ۱۸ هزار موجود در بازار، حدود ۱۲.۵ تا ۱۴ میلیون تومان، کولرهای ۲۴ هزار، بین ۱۴.۵ تا ۱۶ میلیون تومان و کولرهای با حجم ۳۰ هزار، بین ۱۶.۵ تا ۲۰ میلیون تومان و در برندهای برتر تا ۴۰ میلیون تومان است.
ارزانی بی‌علت نیست نخرید
تمام محصولات دارای ضمانت و خدمات پس از فروش قابل اعتمادند و توصیه رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران به مردم این است که صرفا به‌دلیل ارزان‌تر بودن، سراغ کولرهای بدون ضمانت نروند. به‌گفته پازوکی، این محصولات اغلب دارای مشکلاتی هستند که خریدار بعد از نصب متوجه آنها می‌شود؛ مشکلاتی از قبیل دست‌خوردگی موتور یا هماهنگ نبودن پنل با موتور، که به‌دلیل برخوردار نبودن از خدمات پس از فروش باعث ضرر و زیان خریدار می‌شود. گرانی لوازم خانگی بسیاری از مردم را به سمت خرید محصولات بدون گارانتی سوق داده است، محصولاتی که به‌صورت قاچاق به کشور وارد و اغلب در فروشگاه‌های آنلاین ارائه می‌شوند اما در بازار فیزیکی هم می‌توان ردی از آنها یافت. این اقلام همه بدون ضمانتنامه و خدمات پس از فروش به فروش می‌رسند و بخش اعظم آنها متفرقه‌هایی هستند که تحت نام برندهای معروف عرضه می‌شوند.