یادداشتی بر برنامه ی ایرانیوم؛دست می‌اندازیم یعنی برنامه تلویزیونی درست می‌کنیم!
در همین زمینه هشدار سازمان زمین‌شناسی درباره فرونشست زمین در ایران ۱۰ مهر ۱۴۰۰ تنش آبی در ۳۰۰ شهر کشور/ وضعیت بحرانی در تابستان ۱۴۰۰ ۷ تیر ۱۴۰۰ حضور ایرج ملکی و مونا ملکی برای چنین برنامه‌هایی جذاب است اما اگر با هدف و کارکرد درست باشد نه اینکه مخاطب احساس کند دعوت شده‌اند تا […]
عصر ایران؛ کاوه معین‌فر- روز یکشنبه (۵شهریور) در برنامه «ایرانیوم» شبکه ۳ تلویزیون دو میهمان دعوت کرده بود: ایرج ملکی و برادرزاده اش مونا ملکی.
این دو به خاطر ساختن ویدیوهایی با پیام‌های اخلاقی در فضای مجازی به شهرت رسیده‌اند؛ ویدیوهایی ساده با یک پیام اخلاقی مثلا در ارتباط با مزاحمت خیابانی، فایده سوادآموزی ومانند اینها…
کیفیت و شکل القای پیام این فیلم‌های کوتاه اما به گونه‌ای بوده که بیشتر از رساندن پیام مورد نظر اسباب خنده مخاطب و تماشاگر شده است. به ویدیوها و سازنده و بازیگر آن کاری نداریم ولی یک پرسش جدی در این میان این است که تلویزیون و برنامه ایرانیوم با چه هدف و رویکردی از این دوستان دعوت کرده‌اند؟
بعداز پخش برنامه بسیاری در شبکه‌های اجتماعی به شکل مستقیم و غیر مستقیم به این برنامه اعتراض کردند من جمله در صفحه اینستاگرام مجید افشاری (مجری برنامه) کامنت‌های زیادی در تقبیح این عمل و شکل برخورد افشاری نوشته شد.
صابر ابر (بازیگر سینما و تئاتر) در توئیتی نوشت: « آوردن ایرج ملکی و برادرزاده اش در صدا و سیما یک رفتار غیر انسانی است. آیا واقعا در این سازمان کسی اطلاعی از فعالیت‌های آنها نداشته؟! یا دانسته و خواسته آنها را برای تمسخر دعوت کرده‌اند؟ این رفتار ترویج مرگ اخلاق بین مردم است.»
نیما کرمی (مجری تلویزیون) هم در صفحه اینستاگرامش به این قضیه و رفتار مجری برنامه ایرانیوم انتقاد کرد: «متأسفم برای برنامه‌سازی رو به زوال رسانه‌ملی… واقعاً یعنی فکری برای برنامه‌سازی درست ندارید.
دوستان عزیز! شما حق ندارید به هرکسی اجازه دهید رو به روی ۲ انسان هم‌وطن به هر شکل و ترتیبی قرار بگیرد و بعد مسخره‌شان کنید[اسکول شان بفرمایید] به خدا زشته، به خدا بده، تو رو خدا از برنامه‌سازی دست بردارید که هرچه ما تلاش می‌کنیم برای برنامه فاخر، شما همه‌چیز را زیر سوال می‌برید. وای بر من با این همه ابتذال در رسانه‌ای که روزی قرار بود دانشگاه انسان‌سازی باشد.»
سیل انتقادات به این دلیل است که مخاطب در طول این برنامه شاهد اتفاقی ناشایست در تلویزیون بود. توضیح ساده اینکه رفتار مجری و سازندگان برنامه ایرانیوم بیشتر شبیه این بود که جار بزنند: آی مردم! ما ۲ تا آدم ساده و بی غل و غش را پیدا کرده‌ایم و آنها را به برنامه دعوت کرده‌ایم ببینید اینها تا چه حد ساده هستند! و بیایید بخندیم.
این که عمو و برادرزاده در این حد ساده باشند و یا در نقش سادگی فرو رفته‌اند، یا جامعه این موقعیت را به آنها تحمیل کرده و ناشی از حباب شهرت فضای مجازی است نیاز به تحلیل و بحث دارد اما در این نوشتار اصلا به آنها کاری نداریم و نوع برخورد و استراتژی مجری و سازندگان برنامه ایرانیوم مد نظر است.
چند نمونه از سوالات مجری را ذکر می کنم:
آقای ملکی پس این سبک شماست؟ […] یعنی الان شما خودتون رو کارگردان مولف می‌دونید؟ […] شما رو با چندتا از کارگردان‌های بزرگ سینمای ایران هم مقایسه کردند، نظر خودتون چیه؟ […] یعنی خودتون رو صاحب سبک می‌دونید؟ فکر می‌کنی آیا روزی به جایگاه آقای رضا عطاران برسی؟
این پرسش‌ها اگر از یک فیلمساز پرسیده شود هیچ اشکالی ندارد ولی وقتی برای ایرج ملکی مطرح می‌شود در خوش بینانه‌ترین حالت بوی شیطنت و لودگی می‌دهد.
برنامه‌های تلویزیونی مانند ایرانیوم هم در داخل و هم در خارج، نمونه‌های زیادی دارد که اصطلاحا به آنها تاک شو گفته می‌شود، برنامه‌های گفت و گو محوری که هدف از آن ارتقای دانش، روشن‌گری پیرامون مسائل و شناخت چهره‌های مطرح است و درنهایت مخاطب را به مرحله جدیدی از آگاهی و شناخت سوق می‌دهد.
اتفاقا حضور ایرج ملکی و مونا ملکی هم برای چنین برنامه‌هایی جذاب است اما با هدف و کارکردی درست، نه اینکه مخاطب احساس کند مهمانانی دعوت شده‌اند تا به آنها بخندیم و یا به قول امروزی‌ها «ایستگاه شونو بگیریم» و « اسکلشون کنیم.»
اگر موضوع این برنامه اثرات دنیای مجازی، حباب شهرت‌های ناشی از اتفاقات مجازی، نقد ،تحلیل و بررسی این مسائل و … بود اتفاقا دعوت از این ۲ نفر درست و به موقع بود ولی وقتی می‌بینیم که هدف فقط خنده دست انداختن است می توان پرسید آیا این برنامه هیچ اتاق فکری ندارد؟ هیچ مشاور رسانه، روانشناس یا جامعه شناسی در تیم آنها نیست؟ هیچ کس نیست بپرسد که چه؟ این برنامه می خواهد پخش شود که چه بشود؟
از ایرانیوم این پرسش مطرح است که هدف از دعوت این مهمانان چه بوده است؟ چون کماکان مخاطب همان سادگی و خلوصی که از آنها در ذهن خود سراغ داشت را دوباره دید و اتفاقا مخاطب از نوع سوالات، لحن حرف‌زدن و زبان بدن مجری آزرده شد و به تعبیری آن را بی اخلاقی رسانه‌ای نامیده‌اند.
آخر برنامه قبل از خداحافظی، مجید افشاری (مجری) رو به دوربین (مخاطب) می‌گوید : آقای ملکی این وعده رو دادن که ان شاء الله با فیلم‌های مفهومی‌تر( همراه با اشارات ابرو مجری به مخاطب) برمی‌گردن به عرصه
اول برنامه که شروع شد بعد از سلام و احوال‌پرسی ایرج ملکی بیان کرد: «امید دارم برنامه‌ای که در خدمت‌تون هستم مفید واقع بشه و مطالب خوبی گفته بشه و انشالله استفاده لازم رو ببریم.»
حالا از تلویزیون، شبکه ۳ و سازندگان ایرانیوم می توان پرسید: استفاده لازم رو بردید؟ مطالب خوبی گفته شد؟ مفید واقع شد؟!