از نگاه علمی اختلال در عملکرد غده تیروئید، «کم‌کاری» یا «پرکاری» غده تیروئید نام دارد.
این دو عارضه هرکدام نشانه‌های خاصی دارند. از سی‌‌و‌‌یکم اردیبهشت‌ماه تا هفتم خرداد‌‌ماه (۲۱ تا ۲۸ می) هفته جهانی و چهارم خرداد ماه (۲۵ می)، روز جهانی تیروئید نام دارد؛ مناسبت‌هایی که بهانه‌ای برای پرداختن به غده تیروئید و بیماری‌های آن است.
غده تیروئید اندامی کوچک و پروانه‌ای شکل است که در ناحیه گردن و زیر «سیب آدم» قرار دارد. این غده از گروه غدد درون‌ریز است. غدد درون‌ریز وظیفه هماهنگی بسیاری از فعالیت‌های بدن را به عهده دارند. هورمونهای ترشح شده از غده تیروئید، سوخت‌‌‌و‌‌‌ساز بدن را کنترل می‌کنند. مشکلات متعدد می‌توانند ترشح هورمونهای غده تیروئید را دچار اختلال کنند. اگر این اختلال باعث ترشح بیش از اندازه هورمون شود؛ «پرکاری» و اگر باعث کاهش ترشح هورمونهای غده تیروئید شود؛ «کم‌کاری» غده تیروئید اتفاق افتاده است. علاوه بر این دو بیماری شاخص، چهار بیماری دیگری نیز ممکن است غده تیروئید را درگیر کنند که در اینجا به آنها نمی‌پردازیم.
تیروئید خشمگین می‌شود
بدون اینکه فعالیت خاصی انجام داده یا عصبانی شده باشید؛ صورت شما برافروخته است. تپش قلب دارید و عرق می‌کنید. این نشانه‌ها بیانگر آن است که به اختلال پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) دچار شده‌اید. به این معنا که فعالیت طبیعی غده تیروئید شدت گرفته و ترشح هورمونهای این غده افزایش یافته است. پرکاری تیروئید حدود یک درصد از زنان را درگیر کرده و زنان بیش از مردان به پرکاری غده تیروئید دچار می‌شوند.
علامت‌های خشم را بشناسیم
تناسب اندام یکی از مواردی است که اغلب افراد روی آن حساس هستند و دوست دارند اندامی متناسب داشته باشند. اما گاهی با کاهش وزن ناگهانی و زیاد، بدون رعایت رژیم غذایی یا افزایش تحرک بدنی روبه‌رو می‌شوید. این تغییر می‌توانید نشانه پرکاری غده تیروئید باشد. پرکاری تیروئید، نشانه‌های دیگری نیز دارد که از آن جمله می‌توان به تعرق زیاد، بی‌قراری، سرخ شدن صورت، کاهش آستانه تحریک و عصبانیت، افزایش ضربان قلب، کج‌خلقی، لرزش (عموماً لرزش دست)، اختلال خواب، نازک شدن پوست، شکننده شدن موها و ناخن‌ها، ضعف عضلانی و برآمدگی چشم (این نشانه گاهی وجود ندارد) اشاره کرد.
با تیروئید خشمگین چه کار کنیم؟
با دیدن نشانه‌ها، باید به پزشک (متخصص داخلی- غدد) مراجعه کنید. پزشک با آزمایش خون و بررسی وضعیت هورمونهای غده تیروئید و معاینه بالینی، درمان مناسب را تجویز خواهد کرد. از مصرف هرگونه دارو یا انجام هرکاری به تجویز و توصیه دیگران یا تصمیم شخصی خودداری کنید.
تیروئید خاموش می‌شود
نقطه مقابل پرکاری تیروئید، «کم‌کاری» آن است. انگار که غده تیروئید از کار کردن خسته شده باشد! در این حالت غده تیروئید کم‌کار شده و کمتر از شرایط عادی هورمون تولید و ترشح می‌کند.
علامت‌های خاموشی را بشناسیم
پوست با طراوات و سالم، یکی از نشانه‌های سلامت جسم و روح است. اما گاهی با وجود تمام نکته‌هایی که رعایت می‌کنید، پوست خشک و آسیب‌دیده می‌شود. با استفاده از کرم و مرطوب‌کننده هم، راه به جایی نمی‌برید. از طرفی دچار اضافه وزن شده‌اید و این برای شما که همیشه در مصرف خوراکی‌ها دقت می‌کنید، جای تعجب است! اینها یعنی اینکه به «کم‌کاری» تیروئید دچار شده‌اید. در دیگر نشانه‌های کم‌کاری می‌توان به احساس خستگی دائمی، افزایش حساسیت بدن به سرما، اختلال در حافظه، یبوست، افسردگی، افزایش وزن، ضعف عمومی، کند شدن ضربان قلب و کما اشاره کرد.
با تیروئید خاموش چه کار کنیم؟
مانند پرکاری تیروئید، در کم‌کاری نیز باید کار را به کاردان بسپارید و با مشاهده نشانه‌ها به پزشک مراجعه کنید. آزمایش خون وضعیت شما را مشخص کرده و پس از آن پزشک درمان مناسب را انجام خواهد داد.