جزئیات قرارداد خرید هواپیماهای برجامی/ رقم پرداختی به اروپایی‌ها چقدر است؟

مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی در خصوص راستی آزمایی رفع تحریم های صنعت هوانوردی پیشنهادها و شاخص هایی ارائه داد.

در این گزارش، با اشاره به فراهم شدن امکان امضای قرارداد خرید هواپیما از سوی ایران ایر به عنوان ایرلاین حامل پرچم کشورمان از دو شرکت بزرگ هواپیماسازی دنیا شامل ایرباس و بوئینگ و همچنین با کیفیت ترین هواپیماهای کوتاه برد جهان (ای تی آر)، آمده: این قرارداد برای خرید ۲۰۰ فروند هواپیما شامل ۱۰۰ فروند انواع ایرباس، ۸۰ فروند انواع بوئینگ و ۲۰ فروند ای تی آر ۷۲-۶۰۰ به امضا رسید که تنها ۲ فروند ایرباس A۳۳۰-۲۰۰، یک فروند ایرباس A۳۲۱ و ۱۳ فروند ای تی آر وارد شد.

جزئیات مجوز اوفک برای خرید هواپیما

این هواپیماها در پی رفع تحریم‌ها و با صدور مجوز اوفک (اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا) وارد شده بود که این مجوز تا پایان ۲۰۲۰ اعتبار داشت اما با ورود ترامپ به کاخ سفید، این مجوزها در ۸ می ۲۰۱۸ لغو شدند.

مرکز پژوهش‌های مجلس، تحریم‌های صنعت هوانوردی را در قالب سه موضوع تأمین هواپیما و قطعات، تعمیر و نگهداری و هوانوردی عمومی عنوان کرده و می‌افزاید: مهمترین علت تحریم واردات هواپیما و قطعات آن، ممنوعیت مجوز فروش هواپیما و تجهیزات به ایران به واسطه اعلام دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (اوفک OFAC) است.

در این قانون، فروش هواگردهایی (Aircraft) که بیش از ۱۰ درصد آن ساخت کمپانی‌های آمریکایی باشد نیازمند اخذ مجوز اوفک هستند که به همین دلیل تمامی قراردادهایی که ایران در زمینه خرید هواپیما پس از برجام امضا نمود لغو شده است.

افشاگری از نحوه قراردادهای خرید هواپیمای پسابرجامی

گزارش مرکز پژوهش‌ها اذعان دارد: قراردادهای امضا شده میان ایران ایر با شرکت‌های هواپیماسازی، به صورت Relevant event منعقد شده بودند؛ این امر این طور تفسیر می‌شود که قرارداد فروش به ایران تا زمان اعتبار مجوز اوفک برقرار است و در صورت لغو مجوز، قرارداد فروش کأن لم یکن تلقی می‌گردد؛ هر چند که مسائل مربوط به دریافت خسارت از خود آمریکا از طریق کانال‌های دیگر قابل پیگیری است.

نکته دوم، این است که شرکت‌های فروشنده برای هر قرارداد باید مجوز فروش هواپیما و تجهیزات به ایران را از وزارت خزانه داری آمریکا دریافت کنند. لذا قابل بیان است که با هدف خرید به تعداد دلخواه و نامحدود توسط ایران، آمریکا نباید مجوزهای اوفک را با قید محدودیت زمانی برای این شرکت‌ها صادر کند. در صورت عدم ملاحظه چنین قیدی حتی در صورت امضای قرارداد و سفارش ساخت هواپیما، با توجه به طولانی بودن پروسه ساخت و تحویل، امکان عدم تحویل هواپیما وجود دارد.

رقم واقعی پرداخت شده بابت خرید هواپیماها

بر اساس آنچه این مرکز پژوهشی اعلام کرده، خریدهای برجامی متعلق به شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی بود که ۷۰+۳۳۰ میلیون دلار به علاوه ۱۰۰ میلیون یورو پرداخت شد.

با این حساب به قیمت امروز دلار (۲۳ هزار تومان) و یورو (۲۷ هزار تومان) مجموعاً ۱۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان ارزش هواپیماهای خریداری شده است.

اگر ۵+۱ راست می‌گوید…

مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش در خصوص شاخص‌های راستی آزمایی آورده: در مجموع می‌توان گفت مهمترین اقدام راستی آزمایی در این زمینه عبارت است از اینکه ایران بتواند مطابق روش تجارت جهانی به تعداد دلخواه هواگرد خارجی (Aircraft) مسافربری، باری، بالگرد و … را مؤکدا به صورت مستقیم و بدون واسطه با رعایت قید عدم محدودیت مجوز اوفک خریداری و به همراه آن خدمات آموزشی و پشتیبانی دریافت کند.

مجوز اوفک نامحدود شود نه زمان دار

یا حداقل در یک بازه زمانی چند ساله مثلاً تا پایان سال ۲۰۳۰ به صورت نامحدود مجوز اوفک را صادر کند؛ با این هدف که قرارداد از حالت Event Relevant خارج شود.

کانال‌های مالی خرید هواپیما سریع باز شود

این امر به منظور راستی آزمایی عملیاتی به این صورت پیشنهاد می‌شود که اوفک مجوزهای شرکت‌های ایران ایر، آسمان و زاگرس را ظرف مدت حداکثر یک هفته کاری بدون اعمال قید محدودیت مجدداً تمدید و علاوه بر این، کانال‌های پولی و مالی برای انتقال خرید هواگردها باز شود.

ایرباس سرویس پنل‌های پشتیبانی را بازگشایی کند

برای راستی آزمایی عملیاتی در صورت تمدید مجوز اوفک بدین صورت می‌تواند باشد که ظرف مدت یک هفته پس از تمدید مجوز اوفک، دسترسی به پنل سرویس‌های پشتیبانی ایرباس که به واسطه تحریم مسدود شده بود، میسر شود.