مدیرکل آزمایشگاه های مرجع سلامت وزارت بهداشت درباره تست های تشخیص کرونا و همچنین اقدامات انجام شده برای آزمایشهای گسترده و هوشمند توضیح داد.
دکتر سیامک سمیعی در نشست خبری ویدیوکنفرانسی با خبرنگاران در استودیو سلامت وزارت بهداشت، با بیان اینکه همکاران آزمایشگاهی ۹ ماه در خط مقدم مبارزه با کرونا تلاش کردند، گفت: منظور از گستردگی آزمایشهای کرونا، افزایش تعداد آزمایشگاه‌ها و تجهیز آنها است و کشور ما تنها کشوری است که در تحریم این اقدام را انجام می‌دهد.
راهبرد آزمایش گسترده، هدفمند و هوشمند کرونا
وی با اشاره به راهبرد آزمایش گسترده، هدفمند و هوشمند کرونا در کشور، گفت: افزایش تعداد آزمایشگاه‌های تشخیص کووید ۱۹ و افزایش ظرفیت تست‌ها در این زمینه راهبرد ما است و این راهبرد ادامه دارد. تلاش می‌کنیم ظرفیت‌های تست‌ها را افزایش دهیم و این اقدام در شرایط تحریم صورت می‌گیرد.
تست های سریع کرونا در مراکز منتخب و سیار
وی افزود: استفاده از ظرفیت تستهای سریع آنتی ژن کووید۱۹ در حال انجام است و این کیت‌ها در آزمایشگاه‌های مرجع سلامت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و به محض تایید، مورد استفاده قرار می‌گیرند. تست با این کیت‌ها در مراکز منتخب کووید۱۹ و مراکز سیار انجام می‌شود.
تست کرونا در بخش دولتی ۲۴۰ و در بخش خصوصی ۳۰۱ هزار تومان
سمیعی درباره هزینه تستهای کرونا اظهار کرد: به پیشنهاد شورای عالی بیمه هزینه تمام شده تست pcr کووید۱۹ بر اساس تولید داخل انجام شده است و هزینه تست کرونا در بخش دولتی به ۲۴۰ هزارتومان و در بخش خصوصی به ۳۰۱ هزار تومان رسید. اکنون وقت آن رسیده است مردم طعم شیرین تولید داخل را بچشند. از ۱۷ آذر ماه ابلاغ‌ها صورت گرفته است و مردم می‌توانند از خدمات تشخیص مولکولی بهره‌مند شوند، امیدوارم این تعرفه جدید به سرعت با تعرفه قبلی جایگزین شود.
تخلفات آزمایشگاهی را به ۱۹۰ اعلام کنید
وی با اشاره به روش ارائه گزارش تخلف آزمایشگاه‌های کووید۱۹، اظهار کرد: سامانه ۱۹۰ و معاونت درمان وزارت بهداشت آماده پاسخگویی به تخلفات آزمایشگاه‌ها است و تقاضا داریم که مردم موارد تخلف را گزارش کنند تا موضوع مورد رسیدگی قرار گیرد.
مدت زمان لازم برای پاسخدهی تست “PCR” و “سریع” کرونا
مدیرکل آزمایشگاهای مرجع وزارت بهداشت درباره سرعت پاسخدهی به آزمایشهای کرونا، تصریح کرد: سرعت انجام آزمایش PCR را از زمان نمونه‌گیری تا زمان پاسخدهی به شکل استاندارد ۴۸ ساعت تعیین کرده‌ایم که این مدت زمان بر اساس استانداردهای بین‌المللی است. البته در زمان‌هایی مانند موج‌های شدید بیماری و یا زمانی که ورودی بیمارستان‌ها افزایش می‌یابد، ممکن است به ۷۲ ساعت هم برسد که آن زمان آزمایشگاه موظف است تاخیر در پاسخدهی را اطلاع دهد. معمولا زمان پاسخدهی تست PCR همان ۲۴ ساعت و ۴۸ ساعت انجام می‌شود.
وی افزود: درمورد تستهای سریع آنتی‌ژن هم آزمایشگاه و محل نمونه‌گیری موظف است ظرف چند ساعت و نهایتا یک روز، نتایج را در سیستم ما ثبت کند. در صورتی که تست انتی‌ژن در محل انجام شود طرف ۳۰ دقیقه پاسخش مشخص است و اگر در محل گرفته شود و به مراکز فرستاده شود ظرف چند ساعت پاسخ برای بیمار مشخص می‌شود.
احتمال صادرات مازاد کیتهای ایرانی کرونا
سمیعی با اشاره به اینکه درحال حاضر توان صادرات تست‌ها را داریم، ادامه داد: اما نیاز آزمایشگاهی ما بیشتر است، ما نیاز روزانه را به سازمان غذا و دارو می‌دهیم و در شرایطی که نیاز آزمایشگاهی ما زیاد نباشد ممکن است مازاد کیت‌ها صادر شود. اما در شرایط کنونی که درحال برنامه‌ریزی برای انجام ۱۰۰ هزار تست هستیم، صادرات انجام نمی‌شود مگر اینکه ظرفیت تولید داخل افزایش یابد. مدت‌ها است از کیتهای تشخیص مولکولی ایرانی برای شبکه استفاده می‌کنیم و کیتهای خارجی دپو شده در انبارها داریم و برای مراحلی که نیاز باشد از آنها استفاده خواهد شد. از طرفی زمانی هم که کیت جدیدی وارد آزمایشگاه می‌شود با کیت خارجی کنترل می‌کنیم تا اشکالی نداشته باشد.
وی ادامه داد: در مورد کیتهای آنتی‌ژن هم فقط بر تولید داخل متمرکز هستیم. برای شروع قدرتمند طرح حاج قاسم سلیمانی تلاش کردیم از یکی از تولیدکنندگانی که سازمان جهانی بهداشت تایید کرده بود حدود ۲تا ۳ میلیون کیت تهیه کنیم و در اختیار مراکز بگذاریم. اما آن تولید کننده خارجی به دلیل فروش بسیار زیاد به آمریکا از فروش کیت به ما منصرف شد و ما با فشار بر تولید داخلی کیتهای تشخیص سریع بیشتر را تهیه کردیم.
موارد استفاده تست سریع کرونا
سمیعی گفت: در هفته گذشته ۵۰۰ هزار تست بین دانشگاه‌های علوم پزشکی توزیع شد که برای موارد آموزشی هم استفاده می‌شود. تستهای آنتی‌ژن حساسیتشان به پای تستهای pcr نمی‌رسد و استاندارد طلایی ما برای تشخیص کرونا، PCR است. تستهای آنتی‌ژنی مجوز می‌گیرند که در موارد مثبت ۸۰ درصد با pcr مطابقت داشته باشند و در موارد منفی این مطابقت به ۹۷ درصد برسد. یعنی مثلا اگر در کلینیکی برای ۱۰۰ نفر هر دو تست را انجام دهیم باید ۸۰ نفر که pcr مثبت داشتند، تست آنتی ژن مثبت داشته باشند تا مورد اعتماد ما قرار گیرد.
وی همچنین افزود: شیوع بیماری در جامعه بر عملکرد کیت موثر است. اعلام می‌شود تست آنتی‌ژن را برای افراد سالم بدون علامت استفاده نکنید و تنها برای مواردی که فرد سالم بدون علامت در تماس مستقیم با فردی بوده که کرونا داشته است، می‌توان از تست آنتی ژن استفاده کرد.
وی در خصوص هزینه‌ها و شرایط انجام تست در منزل توسط آزمایشگاه‌های خصوصی توضیح داد: نمونه‌گیری در منزل از مدت‌ها پیش در آیین‌نامه‌های ما پیش بینی شده است اما ماجرای کرونا متفاوت است. برای فردی که در منزل بستری است، آزمایش باید توسط فردی از آزمایشگاه انجام شود، کسی که این خدمت را ارائه می‌کند باید آزمایشگاهی باشد. باید بدانیم نمونه در چه شرایطی و چگونه اخذ شده است و مسؤولیت نمونه‌گیری در منزل بر عهده مسؤول فنی آزمایشگاه است. در بحران کرونا با تبلیغ آزمایشگاه‌های خصوصی مواجه بودیم. فردی که تمایل نداشت به آزمایشگاه مراجعه کند می‌تواند با آزمایشگاه‌های خصوصی مجاز اعلام شده تماس بگیرد و هیچ راه مجاز دیگری جز این نیست.
پول‌های آنچنانی برای نمونه‌گیری در منزل
سمیعی در این باره افزود: متاسفانه برخی اپلیکیشن‌ها تست در منزل را تبلیغ کردند و باعث بالا بردن هزینه آزمایش‌ها شدند. البته برخی ازمایشگاه‌ها هم برای نمونه‌گیری در منزل طلب پول‌های آنچنانی می‌کردند. اگر قرار باشد آزمایش در منزل انجام شود باید با رقم معقولی هزینه از بیمار دریافت شود. بنابراین اگر آزمایش در محل ازمایشگاه خصوصی انجام شود نباید بیش از ۳۰۱ هزارتومان باشد و اگر در منزل انجام شود معمولا آزمایشگاه صد هزار تومان به تعرفه اصلی اضافه می‌کردند اما، این آزمایش‌ها در منزل تعرفه مصوبی ندارند. کسی که در جایی غیر از آزمایشگاه‌ها می‌خواهد آزمایش دهد تنها باید با آزمایشگاه‌های مجاز وزارت بهداشت تماس بگیرد.
سمیعی درخصوص انجام آزمایش کرونا در منزل توسط برخی اپلیکیشن‌ها، تاکید کرد: دیدن نسخه مردم و مطلع شدن از درخواست آنها نیاز به امانت‌داری دارد و فرد باید صلاحیت داشته باشد. اپلیکیشن ها صلاحیتی برای انجام این کار ندارند، هرچند معتقدم این اپلیکیشن‌ها می‌توانند نقش تسهیل‌گر داشته باشند و آزمایشگاه را در معرض دید مردم قرار دهند، اینکه گروهی بدون شفافیت آزمایش‌ها را انجام دهند و مردم ندانند که آزمایش چگونه و در چه محلی انجام شده است، درست نیست. تاکید داریم مردم در جایی آزمایش انجام دهند که صلاحیت داشته باشد؛ زیرا شکایت از این اپلیکیشن‌ها نیز قابل رصد نیست.
وی درباره تستهای بزاقی، بیان کرد: یک نمونه برداری تنفسی داریم که تجربه دردناکی است؛ ولی تست بزاق خیلی راحت است به شرط آنکه پاسخ تست هم معتبر باشد. در حال حاضر هیچ کیتی ندیدیم که به اندازه نمونه‌گیری با نازوفارنکس(تنفسی) نتیجه معتبر داشته باشد.