افتادگی پلک بالایی چشم شرایطی است که به نام پتوز شناخته می شود. پتوز ممکن است در یک یا هر دو چشم رخ دهد.
اصطلاح پتوز به معنای افتادگی است. در ادامه با دلایل افتادگی پلک چشم و چگونگی اصلاح آن بیشتر آشنا می شویم.
افتادگی پلک چیست؟
دلایل مختلفی می توانند موجب افتادگی پلک شوند. گاهی اوقات، افتادگی ناچیز است و موجب هیچ مشکلی در دید فرد نمی شود. در موارد دیگر، پلک ممکن است به اندازه ای فرو افتد که مردمک چشم را پوشانده و دید را محدود کند.
افتادگی جزئی پلک اغلب از نظر زیبایی ذهن فرد را درگیر می کند، به این معنی که ممکن است درباره ظاهر پلک خود خوشحال نباشد اما این شرایط بر عملکرد چشم تاثیری نمی گذارد.
زمانی که افتادگی پلک بیشتر است، مشکل ممکن است عملکرد چشم را تحت تاثیر قرار داده و توانایی فرد برای مشاهده اطراف را محدود کند.
گاهی اوقات، افتادگی پلک در دوران کودکی آغاز می شود اما این شرایط اغلب با افزایش سن شکل می گیرد.
پلک ها ممکن است به واسطه جدا شدگی یا کشیده شدن عضله پلک دچار افتادگی شوند. همچنین، بروز مشکل در اعصاب پلک چشم ممکن است به افتادگی پلک منجر شود.
پایین آمدن بیش از حد معمول پلک بالایی چشم علامت اصلی افتادگی پلک است. یکی دیگر از علائم مشخص پتوز این است که چین های روی پلک بالایی چشم بین چشم چپ و راست متقارن به نظر نمی رسند.
فرد چه زمانی به درمان نیاز دارد؟
در برخی موارد، افتادگی پلک ممکن است خود به خود برطرف شود. اگر پتوز وجود داشته باشد اما موجب بروز مشکل در عملکرد چشم نشود، فرد ممکن است به هیچ درمانی نیاز نداشته باشد.
گزینه های درمان به دلیل بروز افتادگی پلک، تاثیر آن بر فرد و سن وی بستگی دارند.
به عنوان مثال، زمانی که یک کودک با افتادگی پلک مواجه است، پزشک اغلب عمل جراحی را توصیه می کند. این به دلیل آن است که افتادگی پلک احتمال بیشتری دارد بر بینایی کودک تاثیرگذار باشد.
پیش از پیشنهاد نحوه مدیریت پتوز، پزشک ممکن است شرایط فرد را با کمک گزینه های زیر ارزیابی کند:
– آزمایش های تصویربرداری
– آزمایش های خون
– معاینه کامل چشم
این ارزیابی ها به پزشک در تعیین بهترین روش درمان کمک خواهد کرد.
درمان های غیر جراحی
مدیریت پتوز ممکن است شامل عمل جراحی شود، اما برخی گزینه های درمان غیر جراحی نیز وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:
– قطره های چشم تجویزی
– عینک های ویژه برای تقویت چشم
– دارو
مصرف داروی اکسی متازولین می تواند بر عملکرد عضله بالابرنده پلک چشم تاثیرگذار باشد.
پزشک ممکن است این گزینه ها را پیش از توصیه انجام عمل جراحی امتحان کند.
درمان های جراحی
با توجه به دلیل بروز پتوز، انواع مختلفی از عمل جراحی برای درمان این شرایط وجود دارند.
عمل فرونتالیس اسلینگ
اگر مشکل با عملکرد عضله بالابرنده مرتبط باشد، یک گزینه جراحی رایج روش فرونتالیس اسلینگ است. این عمل جراحی شامل عضله فرونتالیس می شود و از عضله پیشانی برای کنترل پلک بالایی استفاده می شود.
عمل جراحی فرونتالیس اسلینگ یک گزینه رایج برای پتوز میوژنیک است.
برش عضله بالابرنده
برش عضله بالابرنده یک روش دیگر برای بهبود عملکرد ضعیف این عضله است. این شامل کوتاه کردن عضله بالابرنده می شود.
اگر پتوز مکانیکی باشد، مانند وزن اضافه روی پلک چشم، جراح ممکن است توده و هر گونه پوست اضافه روی پلک را نیز بردارد.
گزینه های جراحی دیگر
دو گزینه جراحی دیگر افتادگی پلک چشم شامل Levator Aponeurosis Advancement و Fasanella-Servat Mullerectomy می شوند. پزشک ممکن است این گزینه ها را برای افرادی با افتادگی پلک که مرتبط با عضله بالابرنده نیست، توصیه کند.
چه انتظاری باید داشته باشید
بیشتر عمل های جراحی برای افتادگی پلک روش هایی سرپایی هستند، به این معنی که فرد می تواند پس از انجام عمل جراحی بی نیاز از بستری شدن در همان روز به خانه برود.
اگرچه بعید است، برخی خطرات مرتبط با عمل جراحی پتوز وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:
– خونریزی
– عفونت
– اصلاح کم
– اصلاح بیش از حد
– کاهش یا تاری دید
پزشک تنها زمانی که افتادگی پلک از نظر جسمی بر فرد تاثیرگذار باشد، مانند کاهش بینایی، عمل جراحی را توصیه خواهد کرد.
دلایل افتادگی پلک چشم
برخی عوامل می توانند موجب افتادگی پلک شوند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– افزایش سن
– آسیب دیدگی چشم از جمله تروما
– عمل جراحی روی چشم
– تومورها
نحوه افتادگی پلک چشم اغلب به نوع پتوز که فرد به آن مبتلا است، بستگی دارد. در ادامه با برخی انواع پتوز بیشتر آشنا می شویم.
پتوز آپونوروتیک
پتوز آپونوروتیک شایع‌ترین شکل افتادگی پلک است. این شرایط به طور معمول با افزایش سن شکل گرفته و اغلب در دهه پنجم یا ششم زندگی فرد آغاز می شود.
ابتلا به پتوز آپونوروتیک برای افراد جوان کمتر شایع است، اما احتمال آن وجود دارد.
این شرایط ممکن است پس از آسیب دیدگی چشم آغاز شده یا در نتیجه عمل جراحی یا استفاده از لنزهای تماسی برای مدت زمان طولانی شکل بگیرد.
پتوز نوروژنیک
پتوز نوروژنیک زمانی رخ می دهد که مشکلی در مسیرهای عصبی در عضلات پلک چشم وجود داشته باشد. این نوع از پتوز اغلب در نتیجه مستقیم شرایطی مانند سندرم هورنر یا فلج عصب سوم جمجمه ای رخ می دهد.
به طور غیر مستقیم، پتوز نوروژنیک می تواند به واسطه تومورها، دیابت، مولتیپل اسکلروز، یا آنوریسم های کاروتید-کاورنو رخ دهد.
پتوز میوژنیک
پتوز میوژنیک زمانی که عضله بالابرنده که مسئول حرکت پلک چشم است عملکرد درست خود را ارائه نمی کند، شکل می گیرد. در این شرایط عضله قادر به بالا بردن پلک در موقعیت درست خود نیست.
افزون بر پلک ها، این نوع از پتوز به طور معمول سایر عناصر حالات چهره فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
پتوز مکانیکی
برخی افراد به دلیل سنگینی بیش از حد پلک چشم به پتوز مبتلا می شوند.
این وزن افزوده شده ممکن است از چربی یا پوست سرچشمه بگیرد. همچنین، زمانی که یک تومور در پلک چشم وجود داشته باشد، امکان بروز این شرایط وجود دارد.
سودوپتوز
تا حدی، دلیل پتوز اغلب ناشی از مشکلی در عضله بالابرنده پلک است. با این وجود، زمانی که افتادگی پلک به دلیل عوامل دیگری شکل می گیرد، این شرایط به نام سودوپتوز شناخته می شود.
سودوپتوز ممکن است از شرایطی به نام بلفارواسپاسم ناشی شود که موجب پلک زدن غیر قابل کنترل یا حرکات ناگهانی چشم می شود. همچنین، این شرایط می تواند از اسپاسم نیمه صورت که یک اختلال سیستم عصبی است و بر یک سمت صورت تاثیر می گذارد، سرچشمه بگیرد.
زمانی که پزشک دلیل افتادگی پلک را بررسی می کند، موارد زیر را مد نظر قرار خواهد داد:
– سن فرد
– هر گونه شرایط پزشکی که فرد به آن مبتلا است
– شدت افتادگی پلک
– عملکرد عضله بالابرنده پلک
تعیین دلیل افتادگی پلک به پزشک در انتخاب بهترین گزینه درمان کمک خواهد کرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
برخی افراد ممکن است افتادگی پلک را به عنوان بخشی طبیعی از روند افزایش سن تجربه کنند. با این وجود، اگر پلک چشم یک کودک دچار افتادگی شده یا فردی درباره شرایط پلک های خود نگران است، بهترین گزینه مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط است.
اگر فرد با موارد زیر مواجه است باید به پزشک مراجعه کند:
– چشم ها به طور مدام با اشک پر می شوند
– دید تار می شود
– ظاهر خسته‌تری دارد
در موارد کمتر شایع، افتادگی پلک ممکن است نشانه ای از یک شرایط پزشکی زمینه ای مانند مشکلی در اعصاب، عضلات یا مغز باشد.