بخش‌هایی از گفتگو با جعفر دهقان را مرور می‌کنیم.
رضاخان از جمله شخصیت‌های بحث برانگیز تاریخ معاصر ایران است. نقش‌آفرینی در قالب این شخصیت و در سریال “معمای شاه” چه جذابیت‌ها و چالش‌هایی برای خودتان داشت؟
در ابتدا باید بگویم که من قبل از “معمای شاه” در سریال “سرزمین کهن” هم نقش رضاخان را بازی کرده بودم که البته خیلی کوتاه بود و فرصت پخش هم پیدا نکرد. رضاخان حتی در سریال “معمای شاه” نقش خیلی پُررنگی ندارد و حضورش به قسمت‌های مربوط به اشغال ایران توسط متفقین خلاصه می‌شود. به عنوان یک بازیگر سعی کردم رضاخان را آن‌گونه که بوده و در تاریخ آمده است، بازی کنم تا برای مخاطب هم باورپذیر باشد. به هر حال، او برای سال‌هایی در مقام سلطنت بوده و ویژگی‌ها و خصوصیات اخلاقی منحصر به فرد خودش را داشته است.
قبل از بازی در سریال معمای شاه چقدر از رضاخان خوانده بودید و از او شناخت داشتید؟
درباره رضاخان در قیاس با بسیاری از چهره‌های سیاسی و تاریخی معاصر، اسناد خوبی وجود دارد. علاوه بر کتاب‌ها و خاطراتی که درباره دوران سلطنت و چگونگی به پادشاهی رسیدنش نوشته شده، فیلم‌هایی هم از این شخصیت موجود است. حتی وقتی صحبت بازی در سریال “معمای شاه” جدّی شد، بعضی از این کتاب‌ها را تهیه و مطالعه کردم. فیلم‌های مستندها را هم با اینکه قبلاً دیده بودم، این مرتبه با دقت بیشتری تماشا کردم. سعی کردم حالت نگاه کردن، حرف زدن و حتی ایستادن و راه رفتن او را به خوبی نگاه کنم تا در بازی‌ام اجرا کنم.
به نظرتان رضاخانی که شما نقش آن را ایفا کردید و به نمایش درآمد چقدر با واقعیت‌های تاریخی تطابق دارد؟
رضاخان دیکتاتور خشنی بوده و فکر نمی‌کنم کسی در این واقعیت شک داشته باشد. قبل از نوشتن فیلمنامه “معمای شاه” تیم تحقیقاتی، پژوهش‌های مفصلی درباره بازه زمانی که قرار بود در سریال روایت شود، انجام داده بودند. تمام اسناد مکتوب، صوتی و تصویری رصد شده و درباره هر یک از شخصیت‌ها مطالعات و تحقیقات مفصلی شده بود. فکر می‌کنم آنچه از رضاخان در این سریال تلویزیونی دیده می‌شود، بسیار به خود واقعی این شخصیت نزدیک است. به نظرم جا دارد که سریال مستقلی درباره این شخصیت ساخته شود.
اگر چنین سریالی ساخته شود همچنان تمایل دارید نقش رضاخان را بازی کنید؟
بله صددرصد. یعنی این کاراکتر و نقش همچنان برایتان جذابیت دارد، البته اتفاقاً به نظر من اگر روزی سریالی درباره زندگی رضاخان ساخته شود. آن وقت می‌توان به عنوان یک بازیگر، کارهای بزرگی کرد.
پیش از شما بازیگران دیگری هم نقش رضاخان را بازی کرده بودند که شاخص‌ترین ایشان مرحوم داوود رشیدی در فیلم کمال الملک شادروان علی حاتمی است. به عبارت دیگر، مخاطبان قرار نبود برای اولین بار رضاخان را با سریال “معمای شاه” تماشا کنند و از قبل، تصویری را از این شخصیت در ذهن داشتند. چقدر ملاحظه داشتید که رضاخان جدیدی را در پیش روی مخاطب قرار دهید؟
راستش اصلا به این موضوع فکر نکردم. همه توانم را به کار گرفتم تا آن رضاخانی را که در فیلمنامه و مد نظر کارگردان بود در سریال “معمای شاه” به نمایش بگذارم. سعی کردم یک رضاخان واقعی را بازی کنم و در معرض دید بیننده قرار دهم.
خودتان از نتیجه کار در سریال “معمای شاه” راضی هستید؟
در مجموع بله. البته همان طور که گفتم دوست داشتم نقشم در سریال پررنگ تر بود اما از بازی خودم راضی‌ام. در زمان پخش سریال بسیاری از مردم در خیابان اظهار لطف می‌کردند و می‌گفتند شما واقعی ترین رضاخانی هستید که تا به امروز دیده بودیم. همین موضوع نشان می‌دهد که من در کارم موفق بوده‌ام. وقتی مخاطب با نقشی ارتباط برقرار می‌کند مثل پوتیفار و حتی مصعب؛ یعنی بازیگر در کارش موفق بوده و از پس نقش برآمده است. البته شباهت ظاهری هم با رضاخان هم شاید در خوب درآمدن نقش بی‌تأثیر نبوده باشد.
نقاط قوت سریال “معمای شاه” را در چه می‌بینید؟ نظرتان درباره انتقاداتی که از این سریال می‌شود، چیست؟
یکی از نقاط قوت اصلی سریال چهره‌پردازی فوق‌العاده است. چهره بازیگران خیلی به واقعیت نزدیک و حتی در بسیاری از موارد کاملاً شبیه بود. همین موضوع برای مخاطب جذاب به نظر می‌رسید. تمام عوامل از کارگردان و نیروهای فنی گرفته تا بازیگران، همه تلاش‌شان را به کار گرفتند تا نتیجه خوبی حاصل شود. محمدرضا ورزی کارگردان شناخته شده‌ای در حوزه ساخت آثار تاریخی است و به این ژانر تسلط دارد.
در مورد انتقادات هم باید بگویم، بسیاری از این انتقادات به خصوص در زمان پخش اول سریال عجولانه بود. بخش عمده انتقادات به نوع روایت و نگاه به تاریخ مربوط می‌شد وگرنه “معمای‌شاه” سریال خوش ساخت و ماندگاری است.