حذف خاموش ۴ صفر / راز نهفته در اعداد اسکناس جدید

 روابط عمومی بانک مرکزی روز گذشته خبر از رونمایی اسکناس جدید ۱۰ هزار تومانی با مشحصه‌های امنیتی جدید داد؛ اسکناسی که مهم‌ترین تغییر آن کم‌رنگ شدن چهار صفر آن بود.

به نظر می‌رسد این دومین گام بانک مرکزی ایران در جهت حذف چهار صفر از واحد پول ملی کشور است. پیش‌تر نیز فرآیند حذف صفر از اسکناس ۵۰ هزار تومانی کلید خورده بود.

در سال‌های گذشته گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره طرح حذف چهار صفر انجام شده بود؛ طرحی که پیشینه طولانی در کشور دارد، اما سرانجام در اواخر فروردین‌ماه سال‌جاری به تصویب دولت و تایید مجلس شورای اسلامی رسید. اولین گام بانک مرکزی کشور در راستای این طرح بهمن ماه سال ۱۳۹۸ صورت گرفت که طی آن اسکناس‌های ۵۰ هزار تومانی زیر چاپ رفت که در آن ۴ صفر در بخشی از این اسکناس چاپ نشده بود و در بخشی دیگر از آن چهار صفر حذف شده به‌صورت کم‌رنگ‌تر به چاپ رسیده بود. نکته دیگر در اینجاست که حذف چهار صفر چه از اسکناس ۵۰ هزار تومانی در سال گذشته و چه از اسکناس ۱۰ هزار تومانی جدید این امکان را به مردم می‌دهد که هم در سیستم کنونی از این اسکناس استفاده کنند و هم بعد از اجرای این طرح این اسکناس‌ها قابل استفاده باشد.  رئیس‌کل بانک مرکزی پیش‌تر اعلام کرده بود که هم‌اکنون بیش از ۸ میلیارد قطعه اسکناس میان مردم در حال مبادله است و تخمین زده می‌شود که جایگزینی این تعداد اسکناس در کشور با اسکناس‌های جدید که ۴ صفر کمتر دارند، در حدود ۴ سال زمان خواهد برد. عبدالناصر همتی اردیبهشت‌ماه امسال و پس از تصویب این طرح گفته بود که به‌دلیل تورم مزمن در ۵ دهه گذشته عملا کارآیی ریال از بین رفته است و اکنون در عرف مبادلاتی جامعه واحد اصلی میان مردم تومان است و حتی به جای ۵۰ هزار تومان نیز از لفظ ۵۰ تومان استفاده می‌شود.

همتی همچنین درباره جزئیات اسکناس‌های در دست مردم نیز گفته بود که اکنون از میان ۸ میلیارد اسکناس در گردش در کشور ۵ میلیارد قطعه مربوط به اسکناس‌های کمتر از ۲ هزار تومان است و با این تغییر مجددا سکه‌های یک و دو تومانی به جریان خواهد افتاد. براساس گفته‌های رئیس بانک مرکزی این نهاد سالانه یک میلیارد اسکناس امحا می‌کند که هزینه سالانه آن ۴۰۰ میلیارد تومان است. همتی همچنین در مورد طرح تبدیل ریال به تومان نیز گفته بود که حفظ حیثیت ظاهری پول ملی کشور نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و با توجه به نسبت ارزش دلار و یورو به پول ما، نسبت پول کشور به این ارزها بسیار پایین است. با توجه به این تغییرات به‌نظر می‌رسد که باید شاهد این باشیم که به مرور فرآیند حذف صفر در سایر اسکناس‌های موجود در بازار نیز اعمال شود.