عسل و سیاه‌دانه درمانی احتمالی برای بیماران مبتلا به کرونا

کروناویروس جدید (بیماری کووید-۱۹) تاکنون بیش از ۵۰ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده است و بیش از ۱.۲۵ میلیون نفر در جهان به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست‌داده‌اند.

در حال حاضر، با ادامه انتشار ویروس، بسیاری از کشورها موج دوم را تجربه می‌کنند و هنوز واکسن موثری برای مقابله با کووید-۱۹ نداریم درنتیجه یافتن داروی موثر برای درمان بیماری کووید-۱۹ بسیار مهم است و دانشمندان در سراسر جهان با یافتن راه‌حل‌های درمانی به درمان بیماران مبتلابه کووید-۱۹ کمک می‌کنند. یک درمان ایده آل باعث بهبود علائم، کاهش بار ویروسی و تسریع ترخیص و کاهش مرگ‌ومیر می‌شود. اگرچه برخی از روش‌های درمانی مانند هیدروکسی کلروکین، آزیترومایسین، دگزامتازون، رمدسیویر و درمان با آنتی‌بادی و پلاسمای بهبودیافتگان تا حدودی اثربخشی نشان داده‌اند، اما هنوز یک درمان موثر برای مقابله با کووید-۱۹ شدید وجود ندارد.

با در نظر داشتن این نکته گروهی از محققان موسسات مختلف در کشورهای پاکستان، شیلی، کانادا و ایالات‌متحده آمریکا به‌تازگی یک آزمایش بالینی برای بررسی اثربخشی بالقوه ترکیبی از عسل و سیاه‌دانه یا NHS (Nigella sativa) در درمان بیماران مبتلابه کووید-۱۹ انجام دادند. مطالعه آن‌ها بر روی سرور پیش چاپ medRxiv قبل از بررسی مراحل علمی منتشر شده است. ازآنجاکه مطالعات قبلی اثبات کردند که سیاه‌دانه اثرات ضد میکروبی، ضدویروسی، ضدالتهابی و تعدیل‌کننده سیستم ایمنی بدن دارد، محققان می‌خواستند اثر آن را در مبارزه با کووید-۱۹ ارزیابی کنند.

خواص درمانی عسل و سیاه‌دانه

گزارش‌شده است که عسل بر روی بسیاری از ویروس‌ها ازجمله ویروس هرپس سیمپلکس (HSV)، ویروس سرخچه، ویروس هپاتیت و ویروس واریسلا زوستر اثرات مفیدی دارد. همچنین در برابر بسیاری از سویه‌های باکتریایی مقاوم به دارو موثر است به‌ویژه هنگامی‌که همراه با آنتی‌بیوتیک استفاده شود. ثابت‌شده است که عسل علاوه بر اثرات تقویت‌کننده ایمنی، پاسخ‌های ایمنی ذاتی و همچنین سازگار را نیز تحریک می‌کند و در مبارزه با عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی نیز مفید است.

سیاه‌دانه، گیاه دارویی است و ثابت شده  که دارای خواص ضدویروسی در برابر بسیاری از ویروس‌ها ازجمله سیتومگالوویروس و هپاتیت سی (HCV) است. مطالعات در شرایط آزمایشگاهی نشان داده است که می‌تواند همانندسازی کرونا ویروس سندرم حاد تنفسی (SARS-CoV) را کاهش دهد. برخی از اجزای آن تمایل زیادی به بسیاری از پروتئین‌ها و آنزیم‌های سارس-کوو-۲ (SARS-CoV-۲) نیز دارند.

آزمایش سیاه‌دانه بر بیماران

محققان یک آزمایش چندمرکزی، تصادفی و کنترل‌شده را در بیماران با کووید-۱۹ با شدت متفاوت انجام دادند. بیماران به‌صورت تصادفی انتخاب شدند و ترکیبی از یک گرم در روز عسل و ۸۰ میلی‌گرم در روز سیاه‌دانه یا دارونما به مدت ۱۳ روز دریافت کردند. پاک‌سازی ویروسی، علائم، تسکین و کاهش مرگ‌ومیر ۳۰ روزه از نتایج آزمایش بوده است.

محققان اظهار کردند: “نتایج آزمایش نشان می‌دهد که استفاده از سیاه‌دانه در بیماران مبتلابه کووید-۱۹ باعث پاک‌سازی ویروس می‌شود و از شدت بیماری می‌کاهد. ”

از ۳۱۳ بیمار، بخشی از گروه مطالعه، ۲۱۰ بیمار با علائم متوسط ‌و ۱۰۳ بیمار با کووید-۱۹ شدید به‌طور تصادفی انتخاب شدند. در میان این بیماران، ۱۰۷ مورد سیاه‌دانه و ۱۰۳ مورد متوسط، ‌دارونما دریافت کردند. همچنین به ۵۰ بیمار مبتلابه کووید-۱۹ شدید سیاه‌دانه داده شد و ۵۳ مورد شدید دارونما دریافت کردند. تجویز سیاه‌دانه منجر به کاهش علائم در بیماران با کووید-۱۹ متوسط در روز سوم و در موارد شدید ‌در روز هفتم شد.

“خواص ضد دیابت، ضد فشارخون، محافظت از قلب سیاه‌دانه باعث می‌شود که در بیماران دیابتی، فشارخون بالا، قلبی و آسم که مرگ‌ومیر ناشی از کووید-۱۹ را بالاتر می‌برند، سودمندتر باشد. ”

سیاه‌دانه، گزینه درمانی مقرون‌به‌صرفه، خانگی و بدون نسخه برای بیماران مبتلا به کووید-۱۹

نتایج مطالعه نشان می‌دهد که سیاه‌دانه به کاهش علائم و پاک‌سازی ویروسی کمک کرده و مرگ‌ومیر را در بیماران با بیماری متوسط ‌و شدید کاهش می‌دهد. به گفته این گروه سیاه‌دانه می‌تواند به‌عنوان یک درمان ایمن و موثر در بیماران کووید-۱۹ استفاده شود زیرا باعث بهبود سریع‌تر و بقاء می‌شود؛ بنابراین، آنان نتیجه گرفتند که سیاه‌دانه یک گزینه درمانی مقرون‌به‌صرفه است و می‌تواند به‌تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌های درمانی برای مبارزه با کووید-۱۹ استفاده شود.

برخی از مزایای این گزینه درمانی بالقوه، در دسترس بودن، بدون نسخه بودن، مقرون‌به‌صرفه بودن و سهولت استفاده از آن است زیرا می‌تواند یک درمان خانگی باشد. علاوه بر این، سیاه‌دانه می‌تواند در ترکیب با سایر داروها برای افزایش تاثیر درمانی استفاده شود. نویسندگان معتقدند که این روش درمانی به‌طور قابل‌توجهی از بار سیستم‌های مراقبت بهداشت جهانی می‌کاهد.

“برای بررسی تغییرات احتمالی پاسخ به درمان در بیماران کووید-۱۹ از ریشه‌های نژادی و قومی مختلف یک مطالعه چندملیتی با نمونه بیشتر موردنیاز است. ”

نکته مهم

medRxiv گزارش‌های علمی مقدماتی را منتشر می‌کند که توسط همکار بررسی نمی‌شوند، بنابراین نباید به‌عنوان نتیجه‌گیری قاطعانه، راهنمای بالینی / رفتار مرتبط با سلامتی، یا به‌عنوان اطلاعات ثابت‌شده در نظر گرفته شود.