سلسله انفجارهایی که عصر سه‌شنبه بخشی بزرگی از بندر بیروت را تخریب کرد و بیش از ۱۰۰ کشته، هزاران مجروح و چند صد هزار آواره برجا گذاشت تا کنون در منطقه سابقه نداشته است.
برخی مقام‌های محلی، از جمله حسن دیاب، نخست‌وزیر لبنان در نخستین اظهارات خود درباره چگونگی این حادثه، علت بزرگترین انفجار روز گذشته را سرایت آتش به انبار شمار ۱۲ بندر بیروت عنوان کرده‌اند که در آن مقدار زیادی ماده قابل انفجار نیترات آمونیوم نگهداری می‌شده است.
“اشپیگل آنلاین” در گزارشی نوشت به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد این محموله از سال ۲۰۱۵ در این انبار نه چندان مطمئن نگهداری می‌شده و به تقاضاها برای انتقال آن اعتنایی نشده است.
بنابر این گزارش هنوز علت شروع آتش‌سوزی و سرایت آن به انبارهای مجاور به طور دقیق مشخص نشده اما در مورد انفجار مهیبی که عامل اصلی تخریب بخشی از بیروت شد و صدای آن تا قبرس نیز به گوش رسید جزئیات بیشتری آشکار شده است.
شامگاه سه‌شنبه که رئیس اداره گمرک لبنان اعلام کرد “چند تن نیترات” در بندر بیروت منفجر شده در این باره که چرا چنین محموله خطرناکی سال‌ها در نزدیکی مرکز شهر انبار شده توضیح بیشتری نداد.
به نوشته اشپیگل اکتبر ۲۰۱۳ شناوری به نام Rhosus که با پرچم مولداوی، از کشورهای اروپای شرقی واقع بین رومانی و اوکراین، حرکت می‌کرد با دو هزار و ۷۵۰ تن نیترات آمونیوم از گرجستان به سمت موزامبیک در دریای مدیترانه در حرکت بود.
نیترات آمونیوم (NH۴NO۳) ماده‌جامد و کریستال مانندی است که از ترکیب آمونیاک و اسید نیتریک تشکیل شده و هم برای تولید کود شیمیایی کاربرد دارد هم برای تهیه مواد منفجره.
شش سال بلاتکلیفی
کشتی حامل این مواد ظاهرا در دریای مدیترانه دچار نقص فنی شده و در بندر بیروت پهلو گرفته است. بنابر گزارش‌ها این کشتی مطابق مدارک موجود در نهایت در ژوئیه ۲۰۱۴ در بندر بیروت توقیف شده و چهار سرنشین آن، از جمله یک روس و سه اوکراینی اجازه ترک آن را نداشته‌اند.
اشپیگل آنلاین می‌نویسد هیچ‌کس در مورد این “بمب شناور” احساس مسئولیت نمی‌کرد و مالک روس آن که ساکن قبرس بوده نه تماسی می‌گرفته و نه حقوق خدمه کشتی را می‌پرداخته است.
بر پایه این گزارش، مسئولان لبنانی هم هیچ اقدامی برای این که کشتی Rhosus امکان ترک بندر را پیدا کند انجام نداده‌اند و تنها خدمه شناور پس از یک دوره طولانی دعوای حقوقی اجازه سفر دریافت کردند.
مطابق شواهد دو هزار و ۷۵۰ تن نیترات آمونیوم بار این شناور سرانجام در سال ۲۰۱۵ به انبار شماره ۱۲ بندر بیروت منتقل شد و تا روز گذشته که باعث انفجاری بی‌سابقه در پایتخت لبنان شد، در همین مکان ماند.
خرابی‌ها برابر با ویرانی ۱۵ سال جنگ داخلی
مرکز زمین‌شناسی و لرزه‌نگاری آلمان شدت این انفجار را تا حد یک زمین‌لرزه به بزرگی سه و نیم ریشتر اعلام کرده است. خبرگزاری فرانسه نیز می‌گوید خرابی‌هایی که این انفجار به بار آورده به میزان خسارتی است که ۱۵ سال جنگ داخلی در نیمه دوم قرن بیستم به بیروت وارد کرده است.
قطعاتی که در اثر انفجار از ساختمان‌ها پرتاب شده‌اند با کیلومترها فاصله در خیابان‌های شهر دیده می‌شوند. پس از انفجار مهیب ارتباط اینترنتی و شبکه تلفن در بیروت قطع شدند.
نیترات آمونیوم بر اثر افزایش دمای هوا قابلیت انفجار پیدا می‌کند و ظاهرا انباری که در بندر بیروت دو هزار و ۷۵۰ تن از آن را نگهداری می‌کرد فاقد کمترین امکانات تهویه و ایمنی لازم در برابر سرایت آتش از بیرون بوده است.
اشپیگل آنلاین به نقل از سندی که تاریخ تنظیم آن مشخص نیست می‌نویسد در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ تقاضاهایی برای باز پس فرستادن محموله نیترات آمونیوم به آدرس فرستنده یا فروش آن به یک شرکت لبنانی فعال در زمینه تولید مواد منفجره مطرح شده اما مسئولان دولتی به آنها اعتنایی نکرده‌اند.
منابع خبری روز چهارشنبه گزارش دادند که دولت لبنان دستور داده مسئولان و مقامات بندر بیروت تا پایان تحقیقات و مشخص شدن کامل علت انفجار روز گذشته، تحت نظر باشند.
شمار کشته‌شدگان انفجارهای هولناک بیروت تا عصر چهارشنبه ۱۳۵ نفر گزارش شده اما با توجه به مفقود بودن تعداد زیادی، احتمال افزایش شمار قربانیان منتفی نیست.
نابودی بزرگترین سیلوی گندم لبنان
درباره خسارت‌های مالی انفجار در بندر بیروت نیز برآوردهای مختلفی وجود دارد. مروان عبود، فرماندار پایتخت لبنان احتمال می‌دهد میزان خسارت‌های وارد شده به شهر تا ۵ میلیارد دلار باشد.
بنابرگزارش‌ها در جریان انفجارهای عصر سه‌شنبه بزرگترین سیلوی گندم لبنان که در بندر بیروت قرار داشت، به کلی نابود شده است. این اتفاق در حالی رخ داد که لبنان از مدت‌ها پیش شاهد تظاهرات گسترده‌ای در اعتراض به فساد و ناکارآمدی، افزایش تورم، سقوط ارزش پول ملی و بیکاری است.
لبنان با رکود و بحران اقتصادی عمیقی روبروست که بحران شیوع کرونا و جنگ قدرت میان گروه‌های سیاسی آن را وخیم‌تر کرده است.
منبع: ایسنا