چیلرها دستگاه‌هایی هستند که برای سرمایش آب و انتقال آن به سیستم تهویه مطبوع ساختمان‌ها و صنایع استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها با گرفتن گرما از آب و دفع آن به محیط، نقش مهمی در تأمین دمای مطلوب ایفا می‌کنند. چیلرها به دو نوع اصلی تراکمی (با کمپرسور و برق) و جذبی (با انرژی حرارتی) تقسیم می‌شوند. به دلیل کاربرد گسترده در فضاهای تجاری، صنعتی و پزشکی، شناخت عملکرد و انتخاب درست چیلر تأثیر زیادی بر مصرف انرژی و بهره‌وری سیستم دارد. در ادامه به نکات مهمی در خصوص آموزش تعمیر چیلر میپردازیم.
مروری بر انواع و عملکرد چیلرها
چیلرها به‌طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
- چیلر تراکمی (Vapor Compression Chiller)
- چیلر جذبی (Absorption Chiller)
۱. چیلرهای تراکمی
این نوع چیلر با استفاده از کمپرسور و یک سیکل تبرید شامل چهار بخش اصلی (کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور) کار می‌کند. در این سیستم، مبرد طی فرآیند فشرده‌سازی و تبخیر، گرمای آب را جذب کرده و آن را خنک می‌کند. انرژی مورد نیاز آن‌ها معمولاً برق است.
مزایا: راندمان بالا، کنترل دقیق دما
معایب: مصرف برق زیاد، نیاز به سرویس منظم کمپرسور
۲. چیلر جذبی
در چیلرهای جذبی به‌جای کمپرسور، از منبع حرارتی (مثل بخار، شعله مستقیم یا آب گرم) برای ایجاد سرمایش استفاده می‌شود. رایج‌ترین ترکیب مورد استفاده، لیتیوم بروماید – آب است. این سیستم‌ها بیشتر در مکان‌هایی استفاده می‌شوند که منبع گرمایی ارزان یا مازاد وجود دارد.
مزایا: مصرف برق بسیار کم، مناسب برای استفاده با انرژی‌های بازیافتی
معایب: اندازه بزرگ‌تر، حساسیت بالا به شرایط کاری، راندمان پایین‌تر نسبت به چیلر تراکمی
اهمیت نگهداری مناسب چیلرها
نگهداری منظم و اصولی چیلرها نقش حیاتی در افزایش کارایی، کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از خرابی‌های پرهزینه و عدم نیاز به خدمات تعمیر چیلر دارد. با توجه به اینکه چیلر یکی از پرمصرف‌ترین تجهیزات در سیستم‌های تهویه مطبوع است، حتی یک مشکل کوچک مانند کثیفی فیلترها، نشت مبرد یا گرفتگی کندانسور می‌تواند باعث کاهش بازده و افزایش چشم‌گیر هزینه‌های انرژی شود.
مزایای نگهداری مناسب چیلرها عبارت‌اند از:
- ✅ افزایش عمر مفید دستگاه
- ✅ کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های جاری
- ✅ کاهش احتمال توقف ناگهانی سیستم
- ✅ حفظ عملکرد بهینه در شرایط پیک مصرف
- ✅ اطمینان از کیفیت سرمایش در فضاهای حساس (مثل بیمارستان یا دیتاسنتر)
نگهداری شامل بازرسی‌های دوره‌ای، بررسی سطح مبرد، تمیز کردن مبدل‌های حرارتی، بررسی لرزش‌ها، و کالیبراسیون تجهیزات کنترلی است.
درک فرایند شارژ گاز
فرآیند شارژ گاز در چیلر به معنای افزودن مبرد به مدار تبرید برای حفظ عملکرد صحیح و سرمایش مؤثر سیستم است. این عملیات زمانی انجام می‌شود که سطح مبرد به دلایلی مانند نشت کاهش یافته باشد. شارژ باید با رعایت اصول ایمنی، استفاده از مبرد مناسب و ابزار دقیق انجام شود. ابتدا سیستم از نظر نشتی بررسی می‌شود، سپس با اتصال گیج‌های فشار و در صورت نیاز، انجام وکیوم، مبرد به‌صورت کنترل‌شده وارد مدار می‌شود تا فشار کاری و عملکرد سیستم به شرایط نرمال بازگردد. اجرای صحیح این فرآیند باعث افزایش راندمان، کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از آسیب به کمپرسور می‌شود.
ابزارهای مورد نیاز برای شارژ گاز
برای انجام صحیح و ایمن شارژ گاز در چیلرها، استفاده از ابزارهای تخصصی ضروری است. در ادامه فهرست ابزارهای مورد نیاز برای شارژ گاز آورده شده است:
- گیج مانوفیلد (Manifold Gauge Set)
برای اندازه‌گیری فشارهای بالا و پایین سیستم و کنترل جریان گاز در هنگام شارژ. - کپسول مبرد (Refrigerant Cylinder)
حاوی نوع مبرد مناسب با مشخصات فنی چیلر (مانند R-134a، R-410A، R-22 و غیره). - ترازو یا باسکول دیجیتال
برای اندازه‌گیری دقیق مقدار گاز وارد شده به سیستم. - پمپ وکیوم (Vacuum Pump)
جهت تخلیه کامل هوای داخل مدار تبرید و ایجاد خلأ پیش از شارژ گاز. - دتکتور نشت گاز (Leak Detector)
برای تشخیص محل‌های نشت احتمالی گاز پیش یا پس از شارژ. - شلنگ‌های فشار بالا و پایین با اتصالات استاندارد
جهت اتصال کپسول و گیج به مدار چیلر. - دماسنج دیجیتال یا مادون‌قرمز
برای بررسی دمای لوله‌ها و تأیید عملکرد سیستم پس از شارژ. - دستکش، عینک ایمنی و تجهیزات حفاظتی فردی (PPE)
برای حفظ ایمنی کاربر در برابر تماس با مبرد یا خطرات ناشی از فشار بالا.
روش گام به گام شارژ گاز چیلرها
در ادامه، روش گام‌به‌گام شارژ گاز در یک چیلر به‌صورت خلاصه و کاربردی آورده شده است. این مراحل باید با دقت و توسط تکنسین مجرب انجام شوند:
- خاموش کردن چیلر و ایمن‌سازی محل
پیش از هر کاری، چیلر را خاموش کرده و اطمینان حاصل کنید که سیستم سرد شده و شرایط ایمنی رعایت شده است. - بررسی نشتی سیستم
با استفاده از دتکتور نشت گاز یا کف صابون، مدار تبرید را از نظر نشت بررسی کنید. در صورت وجود نشت، ابتدا آن را رفع نمایید. - اتصال گیج مانوفیلد
گیج فشار بالا به شیر سرویس سمت کندانسور، و گیج فشار پایین به شیر اواپراتور متصل شود. شلنگ وسط به کپسول مبرد یا پمپ وکیوم متصل می‌شود. - تخلیه (وکیوم) سیستم
در صورتی که مدار کاملاً خالی یا آلوده باشد، با استفاده از پمپ وکیوم، هوای داخل سیستم را تخلیه کرده و فشار را به زیر ۵۰۰ میکرون برسانید. - باز کردن شیر کپسول مبرد و بررسی نوع گاز
از درستی نوع گاز (مطابق پلاک دستگاه) اطمینان حاصل کرده و شیر کپسول را باز کنید. - شارژ اولیه به‌صورت مایع یا گاز (بسته به نوع مبرد)
با توجه به دستورالعمل سازنده، مبرد را از فاز مناسب (مایع یا بخار) وارد مدار کنید. برای شارژ مایع، معمولاً از خط فشار بالا استفاده می‌شود. - راه‌اندازی چیلر و ادامه شارژ
پس از شارژ اولیه، چیلر را روشن کرده و جریان مبرد را هنگام کار سیستم ادامه دهید تا به فشار و مقدار مناسب برسد. فشار باید طبق جدول مبرد و دمای محیط تنظیم شود. - کنترل نهایی فشار و دمای سیستم
با استفاده از گیج‌ها و دماسنج، عملکرد سیستم را بررسی کنید. در صورت رسیدن به شرایط استاندارد، فرآیند را متوقف کنید. - بستن شیرها و جدا کردن تجهیزات
ابتدا شیر کپسول و سپس شیرهای گیج را ببندید. شلنگ‌ها را با دقت جدا کرده و محل اتصالات را بررسی کنید. - بررسی نهایی عملکرد چیلر
چند دقیقه بعد از شارژ، دمای آب خروجی، آمپر کمپرسور، فشارها و صدای عملکرد دستگاه بررسی شود.
مشکلات رایج در طول شارژ گاز چیلر
- شارژ بیش‌ازحد (Overcharging)
افزودن بیش از اندازه مبرد باعث افزایش فشار کندانسور، افزایش آمپر کمپرسور و کاهش راندمان می‌شود. در موارد شدید، ممکن است منجر به آسیب کمپرسور یا ترکیدن لوله‌ها شود. - شارژ کمتر از حد (Undercharging)
ناکافی بودن مبرد باعث افت فشار تبخیر، سرمایش ضعیف و ایجاد یخ‌زدگی روی اواپراتور یا لوله ساکشن می‌شود. - استفاده از مبرد اشتباه
استفاده از مبرد ناسازگار با نوع چیلر می‌تواند به قطعاتی مثل کمپرسور یا روغن آسیب وارد کند و عملکرد سیستم را مختل کند. - عدم تخلیه کامل هوا و رطوبت (وکیوم ناکامل)
وجود هوا و بخار آب در مدار تبرید باعث کاهش ظرفیت، خوردگی داخلی، اسیدسازی روغن و ایجاد یخ در خطوط لوله می‌شود. - نشت گاز پس از شارژ
در صورتی که اتصالات، واشرها یا شیرها به‌درستی سفت نشده باشند، نشت مبرد پس از شارژ رایج است. - خواندن اشتباه فشارها
عدم دقت در خواندن گیج‌ها یا عدم در نظر گرفتن دمای محیط ممکن است باعث شارژ نامناسب شود. - ورود مایع مبرد به کمپرسور (Liquid Flooding)
اگر مبرد مایع به‌طور مستقیم وارد کمپرسور شود، ممکن است باعث شکستن سوپاپ‌ها یا خرابی جدی کمپرسور شود.
نظرات بسته شده است.