مرخصی استحقاقی به مرخصی با حقوقی گفته می‌شود که ۲۶ روز در سال به کارگران تعلق می‌گیرد.
به گزارش خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،مرخصی یکی از موضوعات مهم برای کارگران است و نیروهای کار به انتخاب خود می توانند روز‌هایی را به سر کار نروند، اما برای روز‌های مرخصی هم سقفی در نظر گرفته شده است و کارگران نمی‌توانند هر مقدار که خودشان بخواهند به مرخصی بروند اگر کارگران مرخصی استحقاقی بگیرند هیچ مبلغی از دستمزد آن‌ها کسر نمی‌شود و تاثیری در مزد آن ها نخواهد داشت.
مرخصی استحقاقی ۳۰ روز در سال است که ۲۶ روز کاری به علاوه‌ی ۴ جمعه را شامل می‌شود کارگران در سال می‌توانند ۲۶ روز معادل ۱۹۲ ساعت مرخصی استحقاقی دریافت کنند همچنین می‌توانند از همه‌ی مدت زمان مرخصی که به آن‌ها تعلق می‌گیرد استفاده نکنند و آن را برای سال بعدی کار خود بگذارند یا این که دستمزد مرخصی‌های استفاده نکرده‌ی خود را از کارفرما دریافت کنند البته همه ی این ها نیاز به موافقت کارفرما دارد او باید با مرخصی استحقاقی کارگر موافقت کند در غیر این صورت کارگر نمی تواند به مرخصی برود.
مدت زمان مرخصی استحقاقی برای مشاغل سخت و زیان آور بیش‌تر از مشاغل عادی است در شغل‌های معمولی کارگران در ماه ۲ روز و نیم مرخصی دارند، اما کارگران در مشاغل سخت و زیان آور می‌توانند ۳ روز در ماه از مرخصی استفاده کنند. مرخصی استحقاقی برای کارگران فصلی بر اساس مدت زمان کاری آن هاست مرخصی ساعتی هم در گروه مرخصی‌های استحقاقی قرار می‌گیرد و اگر ساعات آن زیاد شود و به ۸ ساعت برسد یک روز کامل مرخصی برای کارگر در نظر گرفته می‌شود.
نوع دیگر مرخصی استعلاجی است و هیچ محدودیتی برای گرفتن مرخصی استعلاجی وجود ندارد چون تا زمانی که کارگر درمان نشود نمی تواند کار کند و باید از مرخصی استعلاجی خود استفاده کند همچنین کارگران باید بدانند که برای مرخصی استعلاجی نیازی به موافقت کارفرما وجود ندارد.
ماده ۶۴- مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه جمعا” یک ماه است سایر روز‌های تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد. برای کار کمتر از یکسال مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می‌شود.
ماده ۶۵- مرخصی سالیانه کارگرانی که به کار‌های سخت و زیان آور اشتغال دارند ۵ هفته می‌باشد استفاده از این مرخصی حتی الامکان در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کار صورت می‌گیرد.
ماده ۶۶- کارگر نمی‌تواند بیش از ۹ روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند.
ماده ۶۷- هر کارگر حق دارد به منظور ادای فرضیه حج واجب در تمام مدت کار خویش فقط برای یک نوبت یک ماه به عنوان مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق استفاده نماید.
ماده ۶۸- میزان مرخصی استحقاقی کارگران فصلی برحسب ماه‌های کارکرد تعیین می‌شود.
ماده ۶۹- تاریخ استفاده از مرخصی با توافق کارگر و کارفرما تعیین می‌شود؛ و در صورت اختلاف بین کارگر و کارفرما، نظر اداره کار و امور اجتماعی محل لازم الاجراست.
تبصره- در مورد کار‌های پیوسته (زنجیره‌ای) و تمامی کارهایی که همواره حضور حداقل معینی از کارگران در روز‌های کار را اقتضا می‌نماید کارفرما مکلف است حدود زمانی استفاده از مرخصی کارگران را ظرف سه ماه آخر هر سال برای سال بعد تنظیم و پس از تائید شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی یا نماینده کارگران اعلام نماید.
ماده ۷۰- مرخصی کمتر از یک روز کار جزء مرخصی استحقاقی منظور می‌شود.
ماده ۷۱- در صورت فسخ یا خاتمه قرارداد کار یا بازنشستگی و از کارافتادگی کلی کارگر و یا تعطیل کارگاه مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی کارگر به وی در صورت فوت او به ورثه او پرداخت می‌شود.
ماده ۷۲- نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق کارگران و مدت آن و شرایط برگشت آن‌ها به کار پس از استفاده از مرخصی با توافق کتبی کارگر یا نماینده قانونی او و کارفرما تعیین خواهد شد.
ماده ۷۳- کلیه کارگران در موارد ذیل حق برخورداری از سه روز مرخصی با استفاده از مزد را دارند.
الف – ازدواج دائم
ب – فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان
ماده ۷۴- مدت مرخصی استعلاجی، با تائید سازمان تامین اجتماعی جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد.