ویروس کرونا آن‌قدر جسور شده که در سایه بی‌توجهی‌ها به راحتی مشغول رکوردزنی پی در پی است و به نظر می‌رسد در کورس پاییزه نیز شکست را به انسان‌ها تحمیل کند.
ویروس کرونا روز بیستم مهر ماه به رکورد فوت روزانه ۲۵۱ نفر رسید. رکوردی که پیش از آن روی عدد ۲۳۹ نفر و در ۱۶ مهر قرار داشت و در کمتر از پنج روز، نمودار فوت روزانه کرونا بالاتر رفت و به عدد ۲۵۱ فوتی رسید.
این در شرایطی است که محدودیت‌های کم اثر در تهران برای دومین هفته نیز تمدید شده و برخی مشاغل مانند آرایشگاه‌های زنانه و قهوه خانه‌ها و باشگاه‌های ورزشی و استخرهای سرپوشیده تعطیل شده‌اند.
مشاغلی در دسته ۳ و ۴ مشاغل طبقه بندی شده برای کرونا که از آنها با عنوان مشاغل پرخطر که قابلیت تجمع دارند، یاد می‌شود. از طرفی روز شنبه هفته جاری نیز ستاد ملی مقابله با کرونا سرانجام جریمه‌هایی را برای خاطیان نقض پروتکل‌های بهداشتی کرونا و عدم استفاده از ماسک تعیین و ابلاغ کرده، اما کرونا هنوز بر مدار جان گرفتن حرکت می‌کند.
چرا به درس‌های گرفته شده بر نمی‌گردیم؟
سوال مهم و قابل توجه از طرف بسیاری از افراد جامعه این است که چرا برخی موارد اثبات شده و موثر مثل اجرای دورکاری و لغو طرح ترافیک در کلانشهر تهران اجرایی نمی‌شود و در کش و قوس ستاد کرونای تهران و استانداری و ستاد ملی مقابله با کرونا مانده است؟
نکته قابل توجه این است که از زمان لغو دورکاری و هجوم کارمندان به وسایل حمل و نقل عمومی و به واسطه اجرای طرح ترافیک، تراکم جمعیت در وسایل نقلیه عمومی به شدت افزایش یافت و میزان فاصله گذاری و رعایت پروتکل‌های بهداشتی دچار افت شدیدی شد.
علیرضا رییسی معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه گفت: در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی تا ۷۶ درصد رسید و در برخی استان‌ها بیش از ۸۰ درصد بود، اما اواخر اردیبهشت ماه، سقوط معنی داری داشتیم. حدود یک ماه پیش، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی به ۷۲ درصد رسیده بود و در حال حاضر این میزان حدود ۴۲ درصد است.
در این شرایط باید پرسید که چرا به درس‌هایی که از کرونا آموختیم بر نمی‌گردیم و چرا همان محدود اقدامات موثر را دوباره اجرایی نمی‌کنیم؟
جریمه پنهان کردن کرونا
یکی از نکاتی که حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری از ابتدا در ستاد ملی مقابله با کرونا بارها و بارها اعلام کرده و در عرصه عمل اتفاقی برای آن نیفتاده بود، پیگیری وضعیت بیماران مبتلا به کرونا و جلوگیری از حضور آنها در محل کار بود. موضوعی بسیار مهم که سرانجام پس از گذشت چند ماه و با پیگیری مداوم رییس جمهوری بالاخره به نتیجه رسیده و حالا قرار شده از افرادی که بیماری خود را پنهان کرده و از قرنطینه دو هفته‌ای خارج می‌شوند، جریمه ۲۰۰ هزار تومانی اخذ شود.
رییس جمهوری در جلسه اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا در این زمینه گفت: کسانی که به کرونا مبتلا شده و دوران قرنطینه خود را سپری می‌کنند، چنانچه در همان دوره قرنطینه اجباری، در جامعه حضور یابند در هر نوبت تخلف، ۲۰۰ هزار تومان جریمه خواهند شد.
رییسی معاون وزیر بهداشت نیز در این زمینه بیان کرد: افرادی که علایم کرونا دارند و آن را مخفی می‌کنند و اگر آگاهانه این کار را انجام بدهند، مشمول جریمه می‌شوند. اگر فردی که ابتلای او به کرونا ثابت شده، در محل کار حاضر شود، مشمول جریمه خواهد شد.
دستور رییس جمهوری سرانجام اجرایی شد
رییس جمهوری از ماه‌ها پیش، اصرار به پیگیری موارد مثبت کرونا داشت و حالا بر اساس سازوکار وزارت بهداشت، نتیجه تست‌های کرونا حتی از آزمایشگاه‌های خصوصی نیز در قالب فرم‌هایی جمع آوری شده و در سامانه وزارت بهداشت ثبت و موارد مثبت کرونا پیگیری و رصد می‌شوند.
سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت در این زمینه به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: در بخش دولتی سامانه «سیب» وجود دارد که ابتلای افراد به ویروس کرونا که در بخش دولتی آزمایش می‌شوند، در این سامانه ثبت می‌شود، سپس بر اساس این نتایج، از فرد مبتلا برای عدم حضور در محل کار، تعهد گرفته می‌شود. این پیگیری در شهرهای کوچک به مراتب ساده‌تر است. زیرا افراد یکدیگر را می‌شناسند و وضعیت بیماری فردی که به ویروس کرونا مبتلا باشد، به راحتی قابل پیگیری است اما مشکلاتی در شهرهای بزرگ در این زمینه وجود دارد.
وی ادامه داد: بر اساس دستور رییس جمهوری، هر شخصی که به ویروس کرونا مبتلا شده، باید وضعیت او از طریق آزمایشگاه‌های خصوصی نیز به محل کار و خانواده فرد مبتلا اطلاع داده می‌شد. برای این موضوع به روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام شد که معاونت درمان هر دانشگاه علوم پزشکی باید نتیجه آزمایش مثبت کرونای افراد را از آزمایشگاه‌های خصوصی هم به صورت روزانه دریافت کرده و مانند بیمارانی که در بخش دولتی شناسایی شده‌اند، پیگیری شوند. روزانه فرم اطلاعات بیمارانی که تست مثبت کرونا داشتند از آزمایشگاه‌های خصوصی دریافت شده و به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارائه می شود.
راهی به جز جریمه نمانده است
وقتی جامعه نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک تقریبا به بی‌خیالی رسیده، راهی جز استفاده از جریمه نمی‌ماند. هرچند هنوز شیوه اعمال این جریمه‌ها چندان مشخص نیست و ابهام‌ها و سوالات فراوانی در این زمینه وجود دارد.
سعید نمکی وزیر بهداشت در مورد اعمال جریمه‌ها گفت: رییس جمهوری و ما اعتقاد داریم که نباید از شیوه‌های پلیسی و سخت برای اعمال شیوه نامه‌های بهداشتی کرونا استفاده کرد، اما هیچ کدام از کشورهای مدعی دموکراسی را در طول این سال‌ها نمی‌شناسید که اپیدمی را با خواهش و تمنا جمع کرده باشد.
نمکی اظهار کرد: مدت‌هاست که می‌گویم برای مقابله و مبارزه با یک اپیدمی، فقط و فقط نمی‌توان از تمنا و خواهش استفاده کرد. موج‌های زیادی را در این مدت تحمل کرده و شرمنده همکارانی هستم که موج‌های پیاپی را که به دلیل عدم رعایت موازین بهداشتی است را تحمل کردند. عده زیادی محبت کرده و رعایت می‌کنند و عده‌ای رعایت نکرده و همه را گرفتار می‌کنند.
وی ادامه داد: به چشم خودم دیدم که در صف نانوایی، جوان برومندی به پیرمردی که به او گفته بود چرا ماسک نمی‌زنی، بیشترین اهانت را کرد. این نظارت را به اصناف سپردیم و اصناف اثبات کردند، آنچه باید را اجرا نمی‌کنند. بیش از هفت هزار بازرس بهداشت محیط داریم و اگر برای همه کسبه و اماکن عمومی و ترمینال‌ها قرار باشد بسیج کنیم، این هفت هزار نفر کافی نیست.
وزیر بهداشت افزود: خواهش کردیم از نیروی انتظامی و بسیج و همه دستگاه‌ها به عنوان ضابط به ما کمک کنند و جرایم سخت‌تر اعمال شود. قرار بر این شد که این اقدام از تهران آغاز شود و از هفته‌های بعد به کلانشهرهای دیگر نیز توسعه داده می‌شود.
لذت بردن کرونا از رفتار اجتماعی ما
آنچه در همه ماه‌های گذشته به اثبات رسیده این است که ویروس کرونا کاملا خود را با رفتار اجتماعی ما منطبق می‌کند. هرچه میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله گذاری و استفاده از ماسک کم باشد، کرونا آسوده‌تر منتشر می‌شود و این اصل در همه جهان به همین شکل اتفاق می‌افتد.
رییسی معاون بهداشت وزارت بهداشت در این زمینه اظهار کرد: وقتی میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی ۷۷ درصد بود، نمودار بیماری کاهش یافت. وقتی پروتکل‌ها کاهش یافت، بیماری افزایش پیدا کرد. ویروس کرونا یک نوع صداقت دارد که اگر در قلمرو آن وارد شویم، حتما مبتلا می‌شویم. اگر رعایت نکنیم، حتما به آن مبتلا می‌شویم.
رییسی ادامه داد: در بیش از هفت ماه گذشته با فراز و نشیب فراوانی مواجه بودیم. برای مبارزه با ویروس کرونا که درمان مشخص و موثر و واکسن موثری ندارد، تنها راه موجود، رعایت بهداشت فردی و بهداشت اجتماعی است. این موضوع به مسئولیت پذیری مردم، دولت و همه افراد در حوزه سیاست گذاری و همه شهروندان دارد. این یک مسئولیت اجتماعی است که همه باید داشته باشیم. در این مدت که هیچ نوع جریمه‌ای وضع نشده بود نیز نصف مردم در تمام این مدت، پروتکل‌های بهداشتی کرونا را رعایت کرده و حتی سفر نرفته‌اند و شرایط را رعایت کردند.
به نظر می‌رسد نوعی بی‌خیالی و عادی انگاری در مردم و برخی مسئولان نسبت به داستان کرونا اتفاق افتاده است. این بی توجهی تا جایی پیش رفته که در شرایط وخیم کرونایی، برخی مراسم و سخنرانی‌ها همچنان با حضور کارکنان یک مجموعه یا برخی حضار برگزار می‌شود. این در حالی است که مقام معظم رهبری و رییس جمهوری بارها و بارها بر رعایت اصول بهداشتی و فاصله گذاری تاکید کرده‌اند و حتی در این زمینه رییس جمهوری نیز مراسم افتتاحیه را به صورت ویدیو کنفرانس و از راه دور برگزار می‌کند.
یکی از درس‌های بزرگی که کرونا به جامعه ایرانی آموخت دقیقا همین بود که می‌توان بسیاری از مراسم را با حداقل هزینه و از راه دور و با استفاده از بسترهای الکترونیک برگزار کرد تا هم خطر شیوع ویروس کرونا کاهش پیدا کند و هم از هدر رفت منابع جلوگیری شود.
به هر حال کرونا پس از عبور از بهار و تابستان، وارد پاییز شده و حالا بیشتر و سخت‌تر مشغول به کار است و هرچقدر بی‌خیال‌تر باشیم، این ویروس عجیب نیز خوشحال‌تر می‌شود و جان‌های زیادی را می‌گیرد.