فضول‌های دوست داشتنی روزتان مبارک!

کمی قبل‌تر، سرشان دائم در دفتر و روزنامه بود. یک خودکار آبی معمولی همیشه در جیب کت یا زیپ دم دستی کیفشان پیدا می‌شد. کاغذ همیشه تنها یاورشان بود. حالا اما سرشان در گوشی و لپ‌تاپ است. حالا اغلب به جای خودکار با دکمه‌های کیبورد می نویسند.

معمولاً با اشخاص مهم و سرشناسی حشر و نشر دارند اما خودشان معمولی اند، از جنس مردم. دغدغه‌ اصلی شان آدم‌های معمولی است و برای این دغدغه صبح و شب به دنبال آدم‌های غیرمعمولی می‌دوند.

خبرنگارها را می‌گویم …

پرمشغله‌های کم توقع! مطالبه‌گران بی مطالبه! پرسشگران طرد شونده! حق‌خواهان بی حق و حقوق!

صدها سختی و تناقض در راه خبرنگاری و خبرنگاران قرار دارد اما باز هم عشق به مردم، عشق به پرسشگری و البته عشق به قلم و کاغذ، خبرنگاران را وادار به ادامه راه می‌کند.

اما با تمام این بی ادعایی، خبرنگارها هم در تقویم روزی دارند برای خودشان و به نام خودشان به تاریخ ۱۷ مرداد.

هفدهم مرداد سال ۱۳۷۷ بود که محمود صارمی ـ خبرنگار خبرگزاریِ جمهوری اسلامی ـ به همراه هشت نفر از اعضای کنسولگری ایران در مزار شریف افغانستان به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسید و به برکت خون پاکش، این روز بهانه ای شد برای گرامی‌داشت شغل خبرنگاری.

به مناسبت این روز، این بار چهره خبرنگار را از نگاه شما ترسیم می‌شود:

یک مرد جوان تهرانی و کارمند درباره جایگاه خبرنگار در این روزها می‌گوید: جایگاه خبرنگار، جایگاه چندان اثرگذاری نیست و اساساً دیدگاه مثبتی به هویت خبرنگارها ندارم. به نظرم خبرنگارها می‌توانند مشکلات را به مسئولان برسانند اما فکر نمی کنم اثرگذاری داشته باشد.

او به خبرنگارها توصیه می‌کند: برای ارتزاق و نان‌آوری هیچگاه عزت نفس، احترام و معرفت عقلی را فراموش نکنید.

یک نوجوان ۱۵ ساله می‌گوید: با توجه به چیزهایی که در فیلم‌ها درباره خبرنگارها دیده‌ام، خبرنگارها آدم‌های سرسختی هستند که می‌دوند دنبال این و آن و این جمله تکراری «خواهش می‌کنم به سوال‌هایم پاسخ دهید زیاد وقتتان را نمی‌گیرم» مخصوص خبرنگاران است!

او می‌گوید تقریباً به خبرنگارها اعتماد دارد و روز خبرنگار را با این جمله به تمام خبرنگاران جهان تبریک می ‌گوید: فضول‌های پرحرف دوست داشتنی روزتان مبارک!

یکی از دانشجویان دانشگاه تهران درباره جایگاه خبرنگار در جوامع می گوید: جایگاه خبرنگار آنطور که باید پررنگ نشده است؛ البته در ایران بیشتر این مسأله صدق می کند. آن هم به این خاطر است که مردم‌ هنوز ارزش و جایگاه خبرنگار را به درستی درک نکرده اند.

او در پاسخ به این پرسش که آیا به خبرنگاران اعتماد دارد یا نه؟ می‌گوید: درواقع وقتی شخصی در شغلی حرفه ای می شود، قطعاً نگاه آدم ها به آن شخص هم فرق می کند. من خودم شخصاً به آدم های حرفه ای هر شغلی اعتماد دارم و به نظرم خبرنگارها هم از این مورد مستثنی نیستند.

او ادامه می دهد: متأسفانه مردم ما فکر می کنند خبرنگارها آدم هایی هستند که به دنبال خبرچینی و حاشیه هستند اما از نگاه کسانی که حرفه ها را می شناسند و برایشان احترام قائلند، اصلاً اینطور نیست.

این دانشجوی جوان این سؤال را که آیا فکر می کنید خبرنگاران موفق شده اند صدای مردم‌ را به گوش مسئولان‌ برسانند، اینگونه پاسخ می دهد: همیشه رسانده اند اما گوش شنوایی پیدا نمی شود.

او در پایان خطاب به خبرنگاران می گوید: شما دوست داشتنی ترین و قابل اعتمادترین خبرچین‌های دنیا هستید!

دختر بچه‌ای ۹ ساله درباره چهره ای که از خبرنگاران در ذهن دارد و‌ جایگاهشان، اینگونه پاسخ می‌دهد: جای خبرنگارها خوب است اما ای کاش بیشتر به آن‌ها اهمیت می‌دادند!

او در پاسخ به این سؤال که چقدر به خبرنگارها اعتماد دارد؟ می‌گوید: اوم… هیچی! این دختربچه می‌گوید: خبرنگارها که نمی ‌توانند مشکلات مردم را به مسئولان برسانند، آخر مگر آن‌ها می‌دانند مردم دقیقاً چه مشکلاتی دارند؟!

او در پایان می‌گوید: برای خبرنگارها آرزوی خوشبختی می‌کنم و آرزو می‌کنم زیاد حقوق بگیرند!

دانشجوی دانشگاه بوعلی همدان با یادآوری خاطره ای از حضور چند خبرنگار در این دانشگاه می گوید: من خبرنگارها را فقط در تلویزیون می بینم و از مشکلاتشان خبر ندارم اما یک بار یک گروه از خبرنگاران آمدند دانشگاه ما و با آن ها خوب برخورد نشد و بندگان خدا خیلی اذیت شدند.

این دانشجو در عین حال درباره یکی از آن خبرنگارها می گوید: ولی یکی از آنها که می خواست از ما مصاحبه بگیرد به ما می گفت فلان حرف را بزنیم و فلان حرف را نزنیم. او نمی گذاشت خودمان حرف بزنیم و به همین خاطر به همه خبرنگاران نمی توانم اعتماد کنم.

او تأثیر خبرنگاران در طرح مطالبات مردمی را متوسط می داند و اضافه می کند: ای کاش وقتی مسئولان توجهی نمی کنند خبرنگاران پیگیری های خود را ادامه بدهند تا مسئولان را برای رسیدگی تحت فشار قرار بدهند. مانند قضیه سهام عدالت که یکسری جا ماندند. اولش خوب این خبر بُلد شد ولی بعد از اینکه تایید نشد خبرنگارها دیگر این موضوع را رها کردند؛ در صورتی که نباید از کنار این قبیل مسائل به راحتی گذشت.

یک خانم خانه دار از استان خراسان جنوبی معتقد است که به طور کلی رسانه در کشور ما جایگاه خودش را ندارد و بیشتر خبرنگاران مستقل مورد اعتماد هستند و شاید بتوانند صدای مردم‌ باشند و مطالباتشان را درخواست کنند.

این خانم در پایان در تقدیر از خبرنگاران عنوان می کند: رسیدن به واقعیت کار بسیار مشکلی است و انعکاس آن مشکل‌تر. خداقوت.

یک شهروند فیروزکوهی درباره شغل خبرنگاری می‌گوید: مانند باقیِ مشاغل، قطعاً ارزشمند و قابل احترام است؛ چرا که بر اساس حکم کلّیِ هر شخصی در هر مقامی دارای شخصیت است، این مقام نیز، جایگاه بالایی دارد و دارای ارزش است. با توجّه به اینکه شغل خبرنگاری خطرات احتمالی و غیرقابل پیش بینی و غیرمنتظره ای را نیز به دنبال دارد.

و می‌گوید اعتمادش به شخص خبرنگارها بیشتر از رسانه‌ها و منابع اطلاعاتی و خبررسانی است؛ چرا که احساس می‌کند که خبرنگاران گاهی از اطّلاعات عمیق تری که در جامعه وجود دارد، منابع را جمع آوری کرده و هرچند اگر به ضررشان باشد در اختیار مردم قرار می‌دهند و گاهی هم درد دل‌ها و مشکلات شهروندان را می‌شنوند و مردم را مطلع میسازند.

او ادامه می‌دهد: به عبارت دیگر به عقیده بنده می توان گفت خبرنگار، صادقانه تر و روراست تر از روزنامه ها، صداو سیما و سایر منابع اطّلاع رسانی، به مردم خود اطلاع رسانی می‌کند.

شهروند فیروزکوهی در پاسخ به این سوال که خبرنگاران را در رساندن صدای مشکلات مردم به مسوولان چقدر موثر می‌داند؟ می‌گوید: در پاسخ این سوال تنها باید گفت باید گوش شنوایی باشد تا گفته، تبدیل به عمل شود. حال دیگر گوینده مساله نیست، شنونده ناشنواست.

او در پایان این جمله را در وصف خبرنگاران می‌گوید: خبرنگار، دارای نمود صدایی صادقانه تر و عملی فداکارانه تر نسبت به دیگر منابع اطّلاع رسانی، در برابر مردم خود است.

شهروندی از مازندران نقش خبرنگار در جامعه را مهم و دشوار تلقی می‌کند. او می‌گوید به خبرنگاران در موضوعات سیاسی اعتماد ندارد اما در موضوعات اجتماعی و فرهنگی به آن‌ها اعتماد می‌کند.

خانمی اهل قزوین نبود رسانه‌های مستقل و در نتیجه آن انگشت شمار بودن خبرنگاران مستقل در کشور را عاملی برای تنزل جایگاه خبرنگار عنوان می‌کند و ادامه می دهد: متاسفانه به علت نبود رسانه های مستقل به تبع تعداد خبرنگارهای مستقل هم کم است که این امر جایگاه خبرنگار را به یک فرد وابسته که صرفا باید در چارچوب رسانه ای که کار می کند فعالیت کند متزلزل کرده است.

او درباره میزان اعتمادش به خبرنگاران هم می‌گوید: در مجموع نمی توان به خبرنگارها به عنوان یک شخصیت مجزا از رسانه کاری خود نگریست و چون اعتماد عمومی به رسانه ها کم است به خبرنگار نیز اعتماد زیادی نیست؛ البته حوزه ی کاری خبرنگار نیز در میزان اعتماد به او موثر است.

این خانم در پایان خطاب به خبرنگاران پیشنهاد می دهد: اگر اتحادیه تشکیل دهند که از آن هاحمایت کرده و آزادانه تر بتوانند در جهت احقاق حقوق مردم فعالیت کنند، جایگاه بهتری را برای آن ها متصور می شویم.

یک فروشنده لباس از استان البرز خبرنگاران را یکی از فداکارترین اقشار جامعه توصیف می کند و می گوید: خبرنگاران در هر شرایطی برای انجام وظیفه خودشان را می‌رسانند اما زیاد به آن‌ها توجه نمی‌شود و جایگاهشان نسبت به زحمتی که می کشند به نظرم مناسب نیست.

او اضافه می‌کند: خب در اینکه خبرنگارها خودشان را به آب و آتش می زنند تا یک مصاحبه یا تحقیق درست و دقیق را به گوش ما برسانند شکی نیست و ما به آن‌ها اعتماد کامل داریم.

او می‌گوید: به نظرم خبرنگاران چون خودشان هم جزو مردم عادی جامعه هستند سعی می‌کنند مشکلات را به گوش مسوولان برسانند اما مسوولان زیاد تمایلی به پاسخ‌گویی ندارند.

این شهروند از استان البرز به مناسبت روز خبرنگار خطاب به خبرنگاران می‌گوید: خدا قوت می‌گویم به تمام خبرنگارانی که در این شرایط کرونایی سر می زنند به بیمارستان ها و بیماران کرونایی و گزارش تهیه می کنند و ما را از احوال آن‌ها مطلع می سازند که واقعا کار هر کسی نیست. حتی اگر شرایط بدتری هم بود باز هم خبرنگاران فداکاری کارشان را درست انجام می‌دادند. خدا پشت و پناه همه آن‌ها در جای جای ایران عزیز باشد.

یکی از اساتید دانشگاه تهران نقش خبرنگاران را نقشی حاشیه ای عنوان می‌کند اما در عین حال می‌گوید: تا حدود زیادی به خبرنگاران اعتماد دارم و فکر می‌کنم می‌توانند تا حدودی مشکلات مردم را به گوش مسوولان و متولیان امور برسانند. روزشان مبارک و خدا پشت و پناهشان باشد.

یکی از مخاطب گرمساری با بیان اینکه در کشور ما به خبرنگاران اهمیت زیادی داده نمی‌شود، می‌گوید: اگر خبرنگاران از جایگاه واقعی که حقشان است برخوردار باشند، می‌توان به آن‌ها و اخبارشان اعتماد کرد اما در حال حاضر به آن‌ها به اندازه کافی بها داده نمی‌شود و آنطور که باید دیده نمی‌شوند.

یکی شهروند مهاجر و اهل سوریه می‌گوید، به خبرنگارها اعتماد زیادی دارد و به نظرش آن‌ها منبع اخبار موثق هستند.

او می‌گوید: خبرنگاران می‌توانند مشکلات مردم را به مسوولان گوشزد کنند اما برای این کار باید بسیار تلاش کنند تا صدایشان شنیده شود.

این شهروند سوری در پایان خطاب به تمام خبرنگاران دنیا می‌گوید: خبرنگاران عزیز شما صدای مردم و بازتاب دهنده دردهایشان هستید.

یک خانم خانه‌دار تهرانی درباره جایگاه خبرنگاران می‌گوید: به نظرم جایگاه نسبتا خوبی دارند. اما فکر می‌کنم خبرنگارها بدون اجازه سردبیرها و مدیران رسانه‌شان اجازه منتشر کردن چیزی را نداشته باشند برای همین به طور کامل نمی‌توان به آن‌ها اعتماد کرد.

او در پایان می‌گوید: به هر حال امیدوارم همیشه صداقت را سر لوحه کارشان قرار دهند.

یک کارگردان تلویزیونی درباره خبرنگاران می‌گوید: خبرنگاران سعی می‌کنند راستی را خبر کنند اما راستش را بخواهید زیاد به آن‌ها اعتماد ندارم چون خودشان هم وابسته هستند.

یکی دیگر از شهروندان تهرانی عنوان می‌کند که در تمام جهان خبرنگاران دارای رسالت و جایگاه ویژه و مهمی هستند و آن رساندن واقعیت یک حادثه به مردم است. او به کمتر شدن اعتماد مردم به خبرنگاران در ایران اشاره و علت را کم بودن تعداد خبرنگاران مستقل عنوان می‌کند.

او می‌گوید به طور متوسط به خبرنگاران اعتماد می‌کند و این جمله را خطاب به آنان بیان می‌کند: مسوولیتی که دارید خیلی خیلی فراتر از این است که به خاطر پول و منافع، خودتان را فراموشش کنید.

یک خبرنگار درباره جایگاه و موقعیت خود و همکارانش می‌گوید: خبرنگاران در دنیا جایگاه خیلی بالایی دارند و در واقع پیوند بین مردم و مسوولان هستند اما در ایران به این صورت نیست و گاهی برخی خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها چهره ناخوشایندی را از خبرنگاران در ذهن افراد ثبت می‌کنند.

او درباره اعتماد به خبرنگاران می‌گوید: حقیقت این است که معمولا در بیشتر جاهای دنیا خبرنگاران و سیاست‌گذاران یک مسیر نزدیک به هم را طی می‌کنند، ولی به خبرنگاران برخی از خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها که ثابت کرده‌اند مستقل و برای مردم فعالیت می‌کنند می‌توان گفت اعتماد دارم. اما در ایران متاسفانه خبرنگاران قابل اعتماد فرصت چندانی برای فعالیت ندارند و گاه حذف می شوند. در ایران خبرنگاران قابل اعتماد داریم اما متاسفانه آن‌ها هم باید طبق ضوابط خاصی عمل کنند برای همین همیشه حقیقت به روشنی بیان نمی‌شود.

او ادامه می‌دهد: وظیفه خبرنگاران رساندن حرف مردم به مسوولان و رساندن حرف و عمل مسوولان به مردم است. روزنامه‌نگاران به‌ عنوان بخشی از جامعه، جایگاهی دارند که می‌توانند به نمایندگی از مردم مطالبه‌گری کنند و به‌دنبال حقیقت باشند، درواقع روزنامه‌نگاران ناظران غیررسمی دولت‌ها هستند.

این خبرنگار در پایان در وصف خبرنگاران می‌گوید: خبرنگاران افرادی هستند که می‌توانند دنیا را در جهت خوب یا بد تغییر دهند. خبرنگاران‌ افرادی هستند که به‌دنبال حقایق و آگاه کردن دیگران نسبت به آن حقایق هستند. خبرنگاران زیادی اتفاقات مهم بزرگی را در تاریخ رقم زدند. برای همه‌ خبرنگاران آرزوی سلامتی می‌کنم.

یک خانم خانه‌دار از تهران در توصیف جایگاه خبرنگاران می‌گوید: جایگاه نسبتا خوبی دارند ولی اگر کمی از سانسورهای خبری کاسته شود، قطعا نقش بهتر و پررنگ تری خواهند داشت.

او همچنین عنوان می‌کند: با توجه به اینکه دست خبرنگارها در بیان مطالب باز نیست این امر باعث می شود اعتماد چندانی  به خبرنگارها و مطالب آنها نباشد اما فکر می‌کنم تا حدودی بتوانند صدای مردم را به گوش مسوولان برسانند، بالاخره تکرار مطالب و مشکلات مردم شاید کمی چاره ساز باشد.

یک مترجم اهل خراسان جنوبی معتقد است شرایط کنونی رسانه ها سبب شده بیشتر مردم در مورد صحت اخباری که می شنوند مردد باشند و برخی حتی اخبار ماهواره‌ها و شبکه های خارجی را درست تر از اخبار خود ایران می دانند و بیشتر آن اخبار را دنبال می‌کنند و معتقدند اخبار داخلی سانسور شده است. البته نمی‌توان منکر شد خبرنگاران نقش مهمی در اطلاع رسانی به مردم دارند اما مردم ترجیح می‌دهند اخبار درست را از رسانه های خارجی دنبال کنند.

او می‌گوید خبرنگاران در رساندن صدای مردم به مسوولان تلاش می‌کنند اما متاسفانه گوش برخی مسوولان آنقدر محکم بسته شده که دیگر صدایی به گوششان نمی‌رسد.

این شهروند خطاب به خبرنگاران می‌گوید: ما از شما ممنونیم که در این شرایط سخت درتلاشید تا گوش شنوایی برای دردهای مردم باشید و مرهمی بر دل‌های آزرده آن‌ها؛ امیدوارم موفق باشید.