وزیر ارشاد: تأثیر نمایشگاه کتاب در اقتصاد نشر و دیپلماسی فرهنگی

سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم پایانی سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور عصر امروز (شنبه، ۲۲ اردیبهشت‌ماه) در مصلا برگزار شد اظهار کرد: حضور آقای جهانگیری در این مراسم نشان‌دهنده تعلق ایشان به حوزه فرهنگ به عنوان زیرساخت حوزه اجتماعی است. ایشان در چند روز اخیر در بحث ارز به خاطر تلاطم‌های ارزی که وجود داشت این موضوع را پیگیری کردند و ارز بخش خارجی نمایشگاه را پس از تأخیر کوتاهی تأمین کردند. البته مشکلات کوچکی وجود دارد که امیدوارم زودتر حل شود.

او افزود: نمایشگاه کتاب تهران از نظر تعداد بازدیدکنندگان قابل توجه است. نمایشگاه کتاب مهمترین اتفاق مردمی است که در عرصه فرهنگ رخ می‌دهد. هیچ فضای تجمعی مثل نمایشگاه کتاب تهران وجود ندارد که محل تجمع انسانی این مرز و بوم باشد. طی جمعه و پنج‌شنبه گذشته براساس آمار جمعیت‌شناسی ۶۰۰ هزار نفر از نمایشگاه بازدید داشتند. با توجه به شرایط خاصی که مردم ما دارند حضور این تعداد در نمایشگاه کتاب مایه مباهات است. موضوع دوم درباره نمایشگاه کتاب تأثیر آن در اقتصاد نشر است. همچنین نمایشگاه کتاب تأثیر بسیاری در ارتباط و دیپلماسی فرهنگی دارد و این فرصت را ایجاد می‌کند که با موسسات، ناشران و نویسندگان خارجی ارتباط پیدا کنیم که این فرصتی کمیاب و کم‌نظیر است. در مورد رابطه نشر با اشتغال باید بگویم در این حوزه با ۲۰ عنوان رسته شغلی روبه‌رو هستیم که قبل، ‌حین و بعد از چاپ کتاب را شامل می‌شود. نشر ایران دربردارنده عناوین متکثر شغلی است و به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این موضوع تأثیر می‌گذارد.

سیدعباس صالحی خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت داشتن شغل در کشورمان باید این مقوله مورد توجه قرار بگیرد زیرا حوزه نشر می‌تواند شغل بسیاری را تأمین کند. موضوع شغل از نکات مورد توجه دولت محترم و آقای جهانگیری به عنوان پیشران حوزه اقتصادی و اشتغال است. حوزه نشر می‌تواند به طور جدی در شغل‌افزایی حضور جدی‌تری داشته باشد.

او همچنین اظهار کرد: فضای کل کشور و تأکیدات مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور، رئیس دولت تدبیر و امید بر توسعه جریان علمی کشور است. یکی از اجزای توسعه علمی کشور تولیدات حوزه نشر است. در ۴۰ سال گذشته یک میلیون و ۲۳۰ هزار عنوان کتاب منتشر شده که از این میزان حدود ۶۶۷ هزار عنوان چاپ اول بوده است. از تعداد آن‌ها حدود ۱۴ درصد کتاب‌هایی است که در حوزه علوم طبیعی و ریاضیات منتشر شده و حدود ۱۳ درصد در حوزه علوم اجتماعی، تاریخ و جغرافیا بوده است. در زمان انقلاب فرهنگی که کشور ما در تب و تاب بود و همه نگران جریان تولید علم در کشور بودند اما در حال حاضر تولید کتاب‌های علمی در کشورمان قابل توجه است. توجه به ترجمه نیز اندک نیست و بخش بسیاری از این کتاب‌ها در حوزه ترجمه است. ما اگر می‌خواهیم در این جریان قدرتمند حرکت کنیم باید به صنعت نشر توجه داشته باشیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان تأثیر و نقش صنعت نشر در دیپلماسی عمومی و فرهنگی اظهار کرد: ایران از این طریق می‌تواند با کشورهای دیگر ارتباط برقرار کند. حدود ۲۹.۲ درصد کتاب‌های تولیدشده ترجمه هستند که نشان دهنده تعامل و ارتباط با جهان است. کتاب خط ارتباطی ما با جهان است و می‌توانیم از این طریق ارتباط فعال و خلاقی با جهان داشته باشیم. همچنین ترجمه آثار ایرانی در جهان رو به رشد است.

سیدعباس صالحی تأکید کرد: همان‌طور که ما در گذشته حافظ‌ها و مثنوی‌ها داشتیم و با آن‌ها با جهان ارتباط برقرار می‌کردیم در حال حاضر نیز در این بخش افراد بالقوه‌ای را داریم.

محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز در این مراسم باخیرمقدم به حاضران در مراسم پایانی نمایشگاه کتاب اظهار کرد: کتاب ارج و اعتبار زیادی دارد. ما برای کتاب دیروز میزبان مقام معظم رهبری و امروز میزبان اسحاق جهانگیری معاون اول ریاست‌جمهوری هستیم. در واقع کتاب بهانه‌ای شد تا میزبان این بزرگان باشیم. آقای جهانگیری تفقدی به فعالان حوزه کتاب، ناشران و نویسندگان داشته است که امیدوارم این تفقد ثمرات خوب و خوشی برای این عرصه داشته باشد.

او سپس با اشاره به شعار این دوره از نمایشگاه گفت: شعار امسال ما «نه به کتاب نخواندن» بود. ما به جای این‌که بیاییم به دلایل کتاب خواندن توجه کنیم آمده‌ایم به دلایل کتاب نخواندن مردم توجه کرده‌ایم. می‌خواهیم نمایشگاه گامی در این زمینه بردارد و به دنبال دلایل کتاب نخواندن مردم باشد تا این موضوع را روشن کنیم و تعهدات و حمایت‌های دولت را در این موضوع ترسیم کنیم.

جوادی افزود: امسال استقبال از نمایشگاه کتاب تهران ۲۰ درصد افزایش داشت. همچنین گردش مالی در این دوره افزایش داشت. حدود ۵۰۰ هزار عنوان کتاب در این دوره از نمایشگاه کتاب عرضه شده است. همچنین مبادلات فرهنگی گسترده‌ای در خصوص بحث رایت در بخش بین‌الملل نمایشگاه شکل گرفته است.

سپس امیرمسعود شهرام‌نیا، قائم‌مقام نمایشگاه کتاب و مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، گفت: برگ دیگری از نمایشگاه کتاب تهران در مصلا ورق خورد و قدم‌های رو به جلو و موثری در این حوزه برداشته شد. امسال حدود ۲۱۰۰ ناشر داخلی و ۵۵۰ ناشر خارجی با بیش از ۵۰۰هزار عنوان کتاب در نمایشگاه شرکت کردند. بخش زیادی از نمایشگاه در فضای مسقف قرار داشت. نمایشگاه کتاب تهران پرمخاطب‌ترین نمایشگاه در دنیا است و از نظر گستردگی دومین نمایشگاه. امسال حدود ۵۳ کشور در نمایشگاه حضور داشتند و هیأت‌های صربستان به عنوان میهمان ویژه و تونس به عنوان شهر میهمان حضور فعالانه‌ای در نمایشگاه داشتند.

او افزود: همچنین جلسات نقد و بررسی در نمایشگاه شکل گرفت که از برکات نمایشگاه بود. در بُعد فرهنگی نیز این دوره از نمایشگاه فعالانه عمل کرد. ۷۰ دستگاه با ما همکاری داشتند. یکی از بخش‌های مهم نمایشگاه کتاب بُعد فروش آن است که طبق برآوردهای ما میزان فروش بیش از ۱۳۰ میلیارد تومان بوده است.

در پایان مراسم غرفه‌های برتر و شایسته تقدیر سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور اسحاق جهانگیری، سیدعباس صالحی و محسن جوادی به این شرح معرفی شدند و هدایایی به آن‌ها اهدا شد:

در بخش ناشران عمومی بنگاه نشر و ترجمه کتاب پارسه به عنوان غرفه شایسته تقدیر معرفی شد. همچنین انتشارات کارنامه از تهران به عنوان غرفه برتر و انتشارات مرسل از شهرستان به عنوان غرفه برتر شناخته شدند.

در بخش ناشران دانشگاهی انتشارات رویان‌پژوه به عنوان غرفه برتر انتخاب شد.

در بخش کودک، انتشارات زعفران به عنوان شایسته تقدیر معرفی شد و انتشارات طوطی از تهران و انتشارات حدیث نینوا از شهرستان به عنوان غرفه‌های برتر معرفی شدند.

در بخش ناشران آموزشی انتشارات تخته سیاه شایسته تقدیر و انتشارات واله به عنوان غرفه برتر شناخته شد.

در بخش دیجیتال نیز غرفه ایده‌پردازان عصر نو به عنوان غرفه برتر معرفی شد.

سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا ساعت ۲۰ امروز  (شنبه، ۲۲ اردیبهشت‌ماه) در مصلای امام خمینی (ره) برپاست./ ایسنا